Gert-Jan Wisse

Common Ground Belfast: Dreaming of a no man’s land

Belfast draagt, met name in de industriële stad, de mentale en fysieke littekens van de recente geschiedenis met zich mee. Het conflict dat de stad gedurende de laatste drie decennia van de twintigste eeuw in haar greep hield, heeft een hevig verdeelde stad achtergelaten, met metershoge muren als getuige.

Zestien jaar na het Goede Vrijdag Akkoord, worden voorzichtige tekenen van toenadering langzamerhand zichtbaar.  Uitgaande van het voorstel van de Noord-Ierse regering dat de 'Vredesmuren' van Belfast in het jaar 2020 verdwenen moeten zijn, onderzoekt dit project de mogelijke betekenis en waarde van deze leegstaande ruimtes binnen de context van een stad die zich geleidelijk zal ontwikkelen richting een geïntegreerde samenleving.

In het hedendaagse Belfast zijn het niet slechts de zogenaamde 'Vredesmuren' die in het gebied overheersen, maar ook de immense leegte. Een leegte die voornamelijk ontstaan is in de recente geschiedenis, maar die, wanneer men aandachtiger kijkt, het verhaal vertelt over de oorsprong van Belfast.

Tijdens het begin van de industriële hoogtijdagen van Belfast was het de stroom van een bepaalde rivier die de waterkracht produceerde voor de linnen industrie. Na de introductie van de stoommachine verloor de rivier haar industriële functie en raakte zij verborgen in tunnels. De aanvang van 'de problemen' betekende het begin van de sociale en ruimtelijke segregatie van de stad. De muren die de stad fysiek opsplitsen werden gebouwd langs bestaande barrières in de stad: de fabrieken. Als gevolg van deze reeks gebeurtenissen volgt de huidige 'Vredesmuur' hetzelfde traject als de verborgen rivier.

Het verhaal van een rivier die een muur werd
Door de 'interface zones' te zien als voormalige rivierdalen in plaats van scheidslijnen, ontstaat een mogelijk kader voor een stedelijk landschap. Op de schaal van de stad zorgen parkstructuren en een nieuw infrastructuurnetwerk voor voetgangers en fietsers voor connecties tussen bestaande parken en infrastructuur en een verbinding tussen het centrum van de stad en het omliggende landschap.

Bovendien zullen de voormalige achterzijden van de verdeelde wijken de nieuwe voorkant vormen van een stedelijk rivierpark.

Het transformeren van een scheidende structuur van dit formaat heeft tijd nodig. Een strategie van drie fases zal de transformatie van dit beladen gebied onmiddellijk mogelijk maken.

Door de ongebruikte infrastructuur te verwijderen en het interface gebied als park te definiëren ontstaat een intermediaire zone. Het park als waterbeheergebied aanwijzen vermindert het risico op overstroming veroorzaakt door de overdekte rivier, en zal een ingrijpende verandering van de sfeer van het gebied teweegbrengen.

Het park zal na verloop van tijd gaan werken als katalysator voor stedelijke ontwikkeling. Wanneer het gebied eindelijk tot een echte neutrale zone is verworden, zullen uitsparingen in de muur er voor zorgen dat het park een toekomstige ontmoetingsplaats wordt voor beide gemeenschappen: a Common Ground.

Afstudeercommissie: Berno Strootman (mentor), Lada Hršak, Patrick McCabe. Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Bruno Doedens, Roel van Gerwen.