Genomineerd voor Archiprix 2013: Ricky Rijkenberg

Gepubliceerd op

Ricky Rijkenberg is genomineerd voor deelname aan Archiprix 2013. Ze ontwierp een tijdscapsule voor de stad Wenen waarin het roemruchte verleden van de stad in herinnering wordt gebracht. 'Zutritt Verboten': Een tijdscapsule voor Wenen.


"Ze staan als betonnen reuzen in het stadslandschap, eenlingen in hun omgeving. Sommige zijn nooit voltooid. Lelijk maar tegelijk van een ongelooflijke schoonheid. De jaren hebben hun schil aangetast, fris groen mos groeit er tegenaan. De Flaktürme waren reuzenbunkers en het teken van de grootheidswaanzin en de macht van het Derde Rijk maar tegelijkertijd waren ze toevluchtsoord en beschermengel voor duizenden mensen. Door de tijd zijn deze Flaktürme of hun restanten onderdeel van de stad geworden. Als stille getuigen herinneren ze ons aan een verschrikkelijke tijd die mijn generatie alleen nog uit verhalen en films kent. Velen vinden de torens afgrijselijk en lelijk, sommigen zijn gefascineerd door de massieve betonnen ‘rotsen’. Deze reuzen hebben nog steeds geen vaste plek in de stad gevonden. Of hebben ze een plek gevonden en zien wij ze niet?


De fascinatie voor het Niemandsland in de stad met zijn delicate geschiedenis was aanleiding voor mij om een van de grootste fortensystemen van het 20e eeuw als uitgangspunt voor mijn afstudeerproject te nemen. De verschillende lagen van dit onderwerp en de symbiose tussen de onverwoestbaar dikke betonnen schil van de Flaktürme en hun positie in de stad Wenen lieten mij op een andere manier kijken naar hoe architectuur, geschiedenis, landschap en hun interventies een bijdrage aan het collectieve geheugen van deze stad kunnen leveren.

Als een archeoloog begon ik de lagen van Wenen vanaf haar ontstaan tot heden bloot te leggen door de geconserveerde sporen die diep in de grond van Wenen verstopt zijn te verzamelen. Hierdoor kwam ik tot de conclusie dat de betonnen reuzen niet alleen een groot deel van de fortificatie van Wenen uitmaakten, maar ook een belangrijk deel van het ondergrondse netwerk en het mysticisme van de stad waren. Dit verleidde mij ertoe een nieuwe stadskaart te tekenen van de imaginaire en de fysieke ondergrond van Wenen waar de Flaktürme onderdeel van uit maken. Deze kaart is een schatkaart over al de mythes en ondergrondse plekken die Wenen te bieden heeft. De kaart is een momentopname en zal altijd kunnen worden aangevuld met nieuwe verhalen, ontdekkingen of plekken en verdwenen ruimtes.

In plaats van een bestaande mythische plek te transformeren of verwijderen voeg ik een nieuw gebouw, een tijdcapsule, toe. Deze toren is gesitueerd op het snijvlak van verhalen, verbeelding en verborgen ruimtes. Een nieuwe aanvulling voor het bestaande netwerk van de ondergrondse stad. Als een naald is de toren diep in de grond geworteld en alleen toegankelijk door geheime deuren en corridors die de tijd passeren. Deze inverse Uit-/Inkijktoren wordt gebouwd met fragiel beton, gemengd met de historische aardlagen van het verleden. Het proces van vergankelijkheid is gepland en opgenomen in de samenstelling van het gebruikte beton dat beïnvloedt wordt door de omgeving en het weer. Niet voor de eeuwigheid maar voor een levensduur zal deze toren staan. Nadat het laatste stuk van de overgebleven ruïne is verdwenen zal slecht een enkel laatste spoor aanwezig zijn. Het spoor van een verhaal diep ingebed in het collectieve geheugen van de stad."

Archiprix
De Nederlandse ontwerpopleidingen nomineren jaarlijks hun beste afstudeerplannen voor deelname aan de prestigieuze Archiprix. Aankomend talent wordt vaak voor het eerst door undefinedArchiprix gepresenteerd. De prijsuitreiking vindt plaats in juni 2013 in het NAi in Rotterdam.


Delen