Dit voorjaar, in de periode van 16 maart t/m 2 juni, presenteert Het Nationale Ballet maar liefst 25 voorstellingen van zijn internationaal bejubelde Zwanenmeer-productie. De productie werd in 1988 gecreëerd door de bevlogen voormalig artistiek directeur van het gezelschap, Rudi van Dantzig, in nauwe samenwerking met choreograaf en ontwerper Toer van Schayk. De komende maanden dansen 26 leerlingen van de vooropleiding van de Nationale Balletacademie en 21 Bachelor-studenten mee in de vier aktes van de productie, als boerenkinderen op het tuinfeest ter ere van Siegfrieds verjaardag, als Zwanen in de tweede en vierde akte en in Toer van Schayks versie van de Hongaarse Csardas in de derde akte. 
 

Lees hier het interview met NBA 3-leerlingen Jaya-Lynn de Haan, Gaya Hagemeier, Giulia Loffredo en Tim Peters:  
‘Het gevoel dat al die mensen naar je kijken, wow!’

Rudi van Dantzig vond het essentieel dat in de eerste akte van Het Zwanenmeer, tijdens het feest met de boerenbevolking, ook kinderen meedansen. Sinds de première in 1988 hebben dan ook al heel wat jonge dansertjes de – voor hun leeftijd veeleisende – rol van boerenkind op zich genomen. Recent spraken we met de jongste lichting van de Nationale Balletacademie. “Dit is de eerste keer dat we echt een rol mogen spelen. Soms is dat best ‘awkward’.”

Ze hebben al heel wat beroemde balletten op hun naam staan: Jaya-Lynn de Haan (13) danste eerder mee in Coppelia en Don Quichot, net als Giulia Loffredo (13) en Tim Peters (13). Giulia was daarnaast ook nog te zien in Mata Hari en Tim in Giselle. En Gaya Hagemeier, met 12 jaar de jongste van het viertal, was zelfs voor alle vier de balletten gecast. 

Jaya-Lynn: “Het was echt geweldig om met die producties mee te mogen doen.” Tim: “Het gevoel dat al die mensen naar je kijken.” Jaya-Lynn: “Wow, dat geeft zo’n kick.” Gaya: “Net als het mogen dansen in die prachtige kostuums, met je haar helemaal mooi gedaan.” Jaya-Lynn: “Het is echt het hele plaatje!” Giulia: “We hebben veel geluk gehad: sinds we op de Nationale Balletacademie zitten, waren er bij Het Nationale Ballet steeds producties waar kinderen in meedoen.”

Vlak na de zomervakantie hoorden de vier NBA 3-leerlingen dat ze met al hun klasgenootjes waren uitgekozen om mee te dansen in Het Zwanenmeer, samen met een aantal kinderen uit NBA 2 en 4. Jaya-Lynn: “We hadden er wel al op gehoopt, want de vorige keer (in 2014 – red.) werden de kinderrollen ook door NBA 3 en 4 gedanst.” Gaya: “Maar toch ben je superblij wanneer je hoort dat het écht zo is. Zwanenmeer was het eerste ballet dat ik zag, samen met mijn moeder en zusje. Ik was toen acht, mijn zusje pas zes, die viel op een gegeven moment in slaap – het ballet duurt ook best heel lang.” 

Jaya-Lynn was negen toen ze het ballet, samen met haar oma, voor het eerst zag, als verrassing na een auditie voor de wedstrijdklas van haar balletschool. Giulia en Tim hebben Het Zwanenmeer nog nooit gezien, maar ook zij zijn doordrongen van de faam van ‘het ballet der balletten’. Giulia: “Het is toch de eerste ballettitel die je als kind hoort.”

Schoonmaken 
De balletleerlingen dansen in de eerste akte van Het Zwanenmeer mee, onder meer in de wals, waarin ze volwaardig onderdeel van de choreografie zijn. Bovendien is het de eerste keer dat ze pas de deux-werk doen, inclusief lifts. 

Na de kerstvakantie zijn ze begonnen met repeteren. Giulia: “Best wel laat, vond ik.” Jaya-Lynn: “We hebben de dansen klaar, maar nog niet de stukken tussen de dansen door.” Gaya: “We moeten nog leren wat we doen wanneer we niet dansen.” Jaya-Lynn: “En we moeten nog ‘spacen’ (de bewegingen aanpassen aan de ruimte op het toneel – red.).”

De kinderen leren hun rol van docent – en voormalig eerste solist van Het Nationale Ballet – Fred Berlips, dit keer met assistentie van docent Klaas Backx. Jaya-Lynn: “Fred doet de bewegingen eerst voor en dan moeten wij meebewegen.” Giulia: “Daarna gaan we de passen echt leren en kijken we ook naar de dvd.” Jaya-Lynn: “En vervolgens is het ‘schoonmaken’, ‘schoonmaken’ en nog eens ‘schoonmaken’.” Giulia: “Tot we de choreografie kunnen dromen.”

Gaya: “In het begin is het ingewikkeld. Maar als de passen er eenmaal inzitten gaat het eigenlijk vanzelf.” Jaya-Lynn: “Vooral het liften was in het begin lastig.” Lachend: “Al zijn het voor de NBA-jongens best wel simpele liften.” Tim, die het werk voor zijn rekening mag nemen: “In het begin dacht ik, oef, dat wordt heel zwaar, maar eigenlijk valt het best wel mee.”

Behalve door hun klasgenoten worden de meisjes in Het Zwanenmeer ook op de schouders gelift door dansers van Het Nationale Ballet. Gaya: “Dat is echt héél cool.” Giulia: “Ik denk dat je je dan een veertje voelt.” Gaya, grappend: “Als ze maar niet denken: ‘O, die is superlicht’ en dat het dan tegenvalt.” Giulia: “En als je, zittend op de schouder van die danser, maar niet achterovervalt.” Jaya-Lynn: “Je moet je buikspieren dus heel goed aanspannen.”

Het leuke van Het Zwanenmeer is, zeggen de kinderen, “dat we nu zowel mogen dansen als acteren. Én volop!” Gaya: “Dit is de eerste keer dat we echt een rol mogen spelen. We zijn dat nu druk aan het oefenen. Soms is dat best ‘awkward’.” Giulia: “Dat komt ook omdat we nu, bijvoorbeeld, de prins moeten aankijken, maar er helemaal geen prins is. Straks op het podium zal het vast anders zijn, dan gaat het meer vanzelf. Ook door de adrenaline die je dan krijgt.” 

Mooie wreven
De ervaring van het werken met de dansers in Nationale Opera & Ballet valt, zeggen de kinderen, in één woord samen te vatten: fantástisch! Jaya-Lynn: “In het begin vraag je je telkens af ‘Wie is dat?’ en ‘Is dat niet…?’. Eigenlijk kende ik toen alleen Igone de Jongh en zelfs die herkende ik niet.” Nu kennen ze bijna álle dansers. Giulia: “Maar er komen ook nieuwe dansers bij en soms is er een gastdanser, die ken je dan natuurlijk niet.”

Igone de Jongh was aanvankelijk natuurlijk de heldin van de drie meisjes, maar inmiddels vallen er andere namen. Giulia: “Igone is standaard hét voorbeeld wanneer je net begint.” Jaya-Lynn: “Maar nu ze niet meer altijd de grote klassieke balletrollen danst, begin je ook op andere dansers te letten.” Gaya: “Maar Igone was wel supergoed als de boze fee in The Sleeping Beauty (Carabosse – red.).”

Tim spreekt zich niet echt uit over zijn dansersvoorkeuren: “Ik vind ze allemaal geweldig.” Gaya: “Alle dansers zijn stuk voor stuk goed, maar ik houd vooral van Maia Makhateli en Anna Tsygankova.” Jaya-Lynn: “Mijn favoriet is Jessica Xuan.” Giulia: “Ik vind Michaela DePrince en Clara Superfine heel goed. Clara heeft heel mooie wreven en prachtige, overstrekte benen.”

Wat maakt het nu vooral zo bijzonder om op te treden in Nationale Opera & Ballet, samen met de professionele dansers? Gaya en Giulia: “Dat je het idee kan hebben dat je later een van hen wordt.” Jaya-Lynn: “Dat is toch waar we het allemaal voor doen.” Tim, na enige aansporing: “Het geeft gewoon een heel fijn gevoel. Ik voel me daar gewoon thuis.”

Tekst: Astrid van Leeuwen