Het lectoraat Sociale Rechtvaardigheid en Diversiteit in de Kunsten (SJDA) vierde 4 september zijn tweede jubileum met een dag vol workshops en een feestelijke avond in Pakhuis de Zwijger. Het lectoraat, opgericht om inclusie, diversiteit en sociale rechtvaardigheid binnen (en buiten) de AHK te bevorderen, blikte terug op twee jaar waardevol onderzoek. Van persoonlijke verhalen in de Story Circle-methode tot het Tuning In! protestkoor, de dag gaf een breed inzicht in het werk van het lectoraat. Tijdens de viering werd ook de publicatie (Re)searching for Transformations: Two Years of Social Justice and Diversity in the Arts gelanceerd. 

Workshops: een kijkje achter de schermen
De dag begon met drie parallelle workshops, die werden afgetrapt door associate lector Rosa te Velde. De workshopsessies gaven deelnemers een praktische inkijk in het onderzoek van het lectoraat en vonden plaats op het Marineterrein in de AHK Culture Club en AHK Learning Lab.  

De Story Circle-methode: de kracht van persoonlijke verhalen
Camiël Kesser en Tayfun Balçik introduceerden de Story Circle-methode, waarbij deelnemers hun persoonlijke, eerlijke en kwetsbare verhalen deelden in een veilige setting. Door de opstelling van de groep in twee kringen - een binnenste kring die de verhalen vertelt en een buitenste kring die luistert en reageert - ontstaat een intieme sfeer waarin openheid en respect centraal staan. De verhalen en de dynamieken verschillen per groep, maar de conclusie is altijd dat alle verhalen even waardevol en interessant zijn. Het naar boven kunnen brengen van zulke persoonlijke verhalen maakt deze methode interessant voor verschillende soorten onderzoek.  

Inclusieve leer- en werkomgeving binnen de AHK
Gabriela Acosta Camacho gaf een inkijkje in de Inclusieve leer- en werkomgeving (ILWO) module. Zij ontwikkelde deze inspirerende en toegankelijke module voor AHK-docenten, die inmiddels een onderdeel is van de Basiskwalificatie Didactische Bekwaamheid (BDB). Gabriela liet de deelnemers kennismaken met verschillende oefeningen, bedoeld om docenten te helpen een meer inclusieve omgeving voor hun studenten te creëren. Veel van deze oefeningen zijn geïnspireerd op de Inclusivity Pathway Training (IPT) van Aminata Cairo, voormalig lector van het lectoraat, en komen uit disciplines als dans, beeldende kunst, theater, cognitieve psychologie en psychodrama. Een voorbeeld van een introductieoefening is het vormen van een kring, waarbij elke deelnemer zichzelf voorstelt door twee dingen te noemen waar hij of zij van houdt. Deze twee dingen worden vervolgens uitgebeeld met een beweging. Deze simpele, maar effectieve oefening zorgt direct voor een ontspannen en ijsbrekende sfeer.

Embodied zingen in andere talen met het Tuning In! protestkoor
Priya Keet, Naïma Baraka en Rosa te Velde introduceerden het Tuning In! protestkoor. Zij begonnen met een bewegingsoefening, die door de deelnemers als veilig en bevrijdend werd ervaren. De bewegingen werden geleidelijk groter, waardoor de deelnemers zich vrij genoeg voelden om samen te dansen. Dit maakte de overgang naar de volgende stap, samen zingen, veel gemakkelijker. De groep zong een lied in het Koerdisch en hoewel de meeste deelnemers deze taal niet spraken, riep de melodie al sterke emoties op. Dit weerspiegelt de kracht en essentie van het protestkoor. 

Avondviering in Pakhuis de Zwijger
Het jubileum werd feestelijk afgesloten in de grote zaal van Pakhuis de Zwijger, met journalist Fitria Jelyta als moderator. Tijdens deze viering werd het onderzoek van de afgelopen twee jaar gepresenteerd; de diversiteit en menselijkheid van het onderzoek stonden hierin centraal. Ook werd de nieuwe publicatie (Re)Searching for Transformations: Two Years of Social Justice and Diversity in the Arts gepresenteerd.  

Vijf pilaren van onderzoek: vreugde als drijfveer
Associate lector Rosa te Velde introduceerde kort het 5 pillar-framework, dat door dit lectoraat is ontwikkeld en als fundering geldt voor het onderzoek van het lectoraat. Dit model bestaat uit de pilaren relationaliteit, temporaliteit, transformatie, kostprijs en vreugde. Voormalig lector Aminata Cairo gaf tijdens een video-interview verschillende voorbeelden van onderzoeken, zoals de Barbershop en het Rural Youth project, waarin dit framework niet alleen als uitgangspunt diende, maar ook daadwerkelijk in de praktijk werd toegepast. Ze benadrukte hoe belangrijk het is dat onderzoek niet alleen kennis oplevert, maar juist ook transformatie. Daarnaast onderstreepte ze het belang van vreugde, ondanks de zware en vaak beladen thema’s waar het lectoraat mee werkt: vreugde stimuleert namelijk creativiteit, creativiteit leidt tot de kunsten en de kunsten kunnen een krachtig middel zijn om onrecht aan te pakken.

Keynote: Dekoloniaal denken uitgelegd door Rolando Vazquez  
Rolando Vazquez, dekoloniaal denker en professor aan de Universiteit van Amsterdam, sprak over de urgentie van het werk van het lectoraat in een tijd van genocide, polarisatie en uitsluiting. Hij benadrukte dat het juist nu zo cruciaal is om een tegenstem te bieden door als individu een ethisch en betekenisvol leven te leiden. Dit kan volgens hem alleen als collectief, dus in relatie tot anderen (relationaliteit). Hij illustreerde dit met een treffend voorbeeld: "Als je alleen naar jezelf luistert, ken je jezelf niet; pas wanneer anderen je over jezelf vertellen, leer je wie je bent". Dit geldt ook voor onderzoeksperspectieven: in de academische wereld domineert het Eurocentrische perspectief, maar dit wordt pas zichtbaar wanneer je het in relatie tot andere perspectieven plaatst. Dit dekoloniale denkkader is een belangrijk uitgangspunt van het lectoraat en heeft tot onderzoek geleid dat buiten de dominante kaders treedt.  

Na Rolando Vazquez's theoretische reflectie droeg dr. Paulina Trejo Mendez een poëtische interpretatie op het werk van het lectoraat voor.  

Emotie voelbaar tijdens optreden Tuning In! protestkoor
Artistiek praktijkonderzoek richt zich (juist) niet alleen op het luisteren naar lezingen, maar ook op het uitvoeren en doen. Gekleed in zwart en rood, zong het Tuning In! protestkoor Koerdische verhalen terwijl zij hun boosheid, verdriet en onmacht hoorbaar maakten. Begeleid door ney en gitaar, maakten zij de kracht van het delen van emoties voelbaar voor het publiek. Het Tuning In! protestkoor werd opgericht als onderdeel van een onderzoek naar ‘embodied community’ van het lectoraat. Het koor is toegankelijk voor nieuwe leden en organiseert op maandag 23 september 2024 een open oefenavonden (18:45-21:00 uur) in Ru Paré in Amsterdam Nieuw-West. Zangervaring is niet nodig, de voertaal is Nederlands/Engels.  

Onderzoek in vogelvlucht
Tijdens het rondetafelgesprek interviewde moderator Fitria Jelyta vier onderzoekers van het lectoraat: Camiël Kesser, Paulina Trejo Méndez, Tayfun Balçik en Gabriela Acosta Camacho. Dit bood in vogelvlucht een boeiend overzicht van hun verschillende onderzoeken. Een terugkerend thema in hun werk is de grote waarde die zij hechten aan persoonlijke verhalen, die zij met respect en empathie behandelen. Als onderzoekers houden zij zich niet alleen bezig met het aan het licht brengen van niet-dominante kennis, maar ook hoe om te gaan met de wrijving en het ongemak die dit oproept. Ook zij benadrukten het belang van de pilaar vreugde, die voor veel studenten de belangrijkste motivatie vormt om deel te nemen aan het onderzoek van het lectoraat.

De avond eindigde met een dynamisch dansoptreden van dansdocenten Layzmina Emerencia en Vincent Verburg. Layzmina heeft samen met David Cham onderzoek verricht naar het dekoloniseren van de studentenervaring binnen de docentopleiding Dans.

Bestel de nieuwe publicatie
Wil je meer weten over deze onderzoeken van het lectoraat? Het lectoraat heeft een overzicht van het onderzoek van de afgelopen twee jaar gebundeld in de nieuwe publicatie (Re)Searching for Transformations: Two Years of Social Justice and Diversity in the Arts. Deze is nog beperkt beschikbaar en hier direct te bestellen.