Hanneke Saaltink
Kunst en jonge kinderen
In 2008 deed ik als kunstenaar mee aan het project Toeval gezocht voor het basisonderwijs. In een onderbouwgroep werkte ik veertien dagdelen met de kinderen, de leerkracht en een stagiaire in een speciaal voor het project ingericht atelier. De kunsteducatieve benadering van Reggio Emilia en de expositie Cruel Bonsai van het kunstenaarsduo Heringa/van Kalsbeek destijds in het Stedelijk Museum dienden als inspiratiebron om de expressieve ‘talen’ van kinderen te wekken.
In dit project kon ik mijn rol als groepsleerkracht verenigen met mijn rol als beeldend kunstenaar. De ervaring die ik opdeed tijdens het project veranderde de manier waarop ik keek naar de kinderen in mijn klas én de processen die de kinderen tijdens het project doormaakten inspireerden mijn beeldende werk.
Meewerken aan Toeval gezocht voedde ook de behoefte aan verdieping, aan theoretische onderbouwing. Dus toen ik de mogelijkheid zag om een master Kunsteducatie te doen heb ik die met beide handen aangegrepen.
In de master kon ik mij specialiseren op het gebied van kunsteducatie voor jonge kinderen. Bovendien heb ik mijn eigen ervaring in een breder perspectief kunnen plaatsen.
Rol die taaluitingen en dialoog spelen in het tekenen van jonge kinderen
Tijdens het project Toeval gezocht maakte ik een geluidsopname van twee jongetjes die samen op een lichtbak met rode klei aan het werk waren. Toen ik later de opname terug hoorde was ik gefascineerd door de verbeeldingskracht en de rijkdom van de interactie in de gesprekken van de jongens. Het was alsof ik even een glimp opving van wat anders altijd verborgen blijft. Tot mijn verrassing kwam ik tijdens het literatuuronderzoek dat ik tijdens de opleiding deed tot de ontdekking dat er onderzoeksliteratuur te vinden was over het praten van kinderen tijdens het tekenen. Ik nam dit als onderwerp voor mijn praktijkonderzoek. Het is mooi om in de praktijk te zien hoe jonge kinderen al pratend plannen maken, reflecteren, verhalen uitspelen, zich soms zelfs als leraar van de ander opwerpen terwijl ze tekenen.
Van Ons – Voor Hier: kinderen in dialoog met hun directe omgeving
Mijn kunsteducatief project Van Ons – Voor Hier is een pilot voor het aanbod dat de werkgroep Reggio Piccolo ontwikkelt voor de onderbouw van het basisonderwijs in Noord-Holland. Op drie OGO- scholen onderzocht een groep kinderen samen met een kunstenaar een plek in de directe omgeving van de school. In een door de kunstenaar ingericht atelier gaven de kinderen hun ervaringen, verhalen en ontdekkingen vorm. Hun werk werd gepresenteerd aan ouders en andere belangstellenden.
Op dit moment wordt subsidie aangevraagd voor een driejarig Reggio Piccolo-traject op zes basisscholen. De evaluatie van de pilot geeft ons veel handvatten om toekomstige projecten aan te scherpen en sterker te maken.
Download <media 12527 - download "TEKST, h.saaltink-rapportage, h.saaltink-rapportage.pdf, 1.4 MB">'Een onderzoek naar de functie van taal tijdens het tekenen van kinderen in groep 1 en 2 van het basisonderwijs'</media> (PDF)
Download <media 12526 - download "TEKST, h.saaltink-projectverslag, h.saaltink-projectverslag.pdf, 2.3 MB">projectverslag 'Van Ons - Voor Hier'</media>