Steven van Raan

Tentoonstelling voor Verbeelding

Een capriccio van een onvoltooid verleden 

 

In dit afstudeerwerk vindt u mijn herontwerp voor Het Frederiksplein in Amsterdam. Het Frederiksplein is een plek met een rijke historie waarvan in hedendaagse vorm helaas niets meer zichtbaar is. Ik beoog door middel van een gelaagd herontwerp, waaraan veel onderzoek ten grondslag ligt, de oude historische waarde te herstellen en tegelijkertijd veel ruimte te creëren voor verbeelding, vervreemding en verwondering.   

In het ontwerpproces heb ik mij als architect geprobeerd los te koppelen van de beperkingen die ik mij bewust en/of onbewust opleg – een proces dat ik associeer met tekenen, een fascinatie van mij. Daarbij heb ik gebruik gemaakt van bestaande ontwerptechnieken uit de surrealistische kunst, een andere fascinatie van mij. Dit afstudeerwerk kan daarom ook worden beschouwd als een onderzoek naar in hoeverre het proces uit het maken van (surrealistische) tekeningen een beter, spannender en fascinerender architectonisch ontwerp kan opleveren.  

De architect als kunstenaar versus de architect als realist. Vrij en intuïtief creëren tegenover weloverwogen en gestructureerd werken. Dit zijn twee totaal verschillende ontwerpbenaderingen die mij intrigeren. Voortbordurend op mijn essay, waarin ik pleit voor een meer surrealistische denkwijze van een architect, wil ik graag in mijn project demonstreren hoe deze twee ontwerpbenaderingen bij elkaar te brengen zijn en hoe surrealisme in de architectuur tot vernieuwing kan zorgen.  

Ik begin dit afstudeerwerk met een terugkeer naar een persoonlijke jeugd tekening van een stad. Een stad die voor mij onbekend is en is ontstaan uit mijn persoonlijk fantasie en herinnering. De tekening biedt ruimte tot verbeelding. Het triggert de nieuwsgierigheid naar wat zich achter de deur van het huisje afspeelt. Bovendien roept deze tekening ook een emotie op. Is dit een gezellig gedeelte van de stad of roept de afwezigheid van personen op straat juist een verontrustend gevoel op?     

Als kind ben je onbezonnen en laat je elke vorm van realiteit los. Dit inspireert mij om na te denken over hoe je als architect los kan komen van de beperkingen die je jezelf onbewust oplegt. Zodoende is het doel van mijn afstuderen dan ook om een plek te (her)ontwerpen zonder enige vorm van restrictie en die teruggeeft aan de historische beleving van die plek.   

Ik ben op zoek gegaan naar een werkwijze waarmee ik composities kan creëren die ik van tevoren nooit had kunnen bedenken. Ik wil geen traditionele gebouw ontwerpen met een voordeur en verschillende kamers. Ik zoek juist naar een strategie om objecten, ruimtes en materialen te combineren die interessante nieuwe ruimtes vormen. Het idee is om eerst de ruimtes te ontwerpen en daarna te kijken of ze een functie krijgen, en zo ja welke.   

Het afstudeerwerk is een studie enkel op papier waarin er geen grenzen zijn en ik me niet laat belemmeren door de realiteit van de architectuur. Ik heb me laten inspireren door surrealistische ontwerptechnieken en wil hiermee de extreme kant van de architectuur opzoeken. Met mijn verschillende ontwerptechnieken heb ik de mogelijkheid gehad om telkens vanuit verschillende perspectieven te kijken en te ontwerpen. Ik wil een spanningsveld creëren tussen architectuur en kunst maar ook tussen verbeelding en realiteit. Ik ga hierin ver. Zo ver als ik kan, om uiteindelijk absurde ruimtes te ontwerpen waarin mensen zich continu zullen verwonderen.  

Afstudeerdatum: 4 mei 2022
Afstudeercommissie: Rob Hootsmans (mentor), Marlies Boterman, Paul Kuipers 
Toegevoegde leden t.b.v. het examen: Elsbeth Falk, Gus Tielens