Het vangnetwerk

Het vangnetwerk van Lauren Romijn is een onderzoek naar hoe de archiefinstelling de samenleving kan verkennen en met het brede publiek kan samenwerken in het waarderen, selecteren en acquireren van particuliere archieven. Lauren stelt zich in haar scriptie de vraag: Wat kan het concept van het 'vangnetwerk' betekenen voor de veranderende rol van de archivaris in de zichzelf documenterende samenleving? De scriptie concludeert: het vangnetwerk geeft de archiefinstelling houvast in een fluïde samenleving zonder rigide te worden. Alleen met participatie kan de archiefinstelling een collectie in kaart brengen die representatief is voor de samenleving.

Lauren: ‘Het vangnetwerk is een concept dat ik heb uitgewerkt in mijn scriptie met behulp van interviews en literatuuronderzoek. Het vangnetwerk richt zich op het werk dat gedaan moet worden door de erfgoedprofessional, in dit geval archivarissen, met andere partijen om als een vangnet te dienen voor documentatie en erfgoed. Het vangnetwerk benadrukt het belang van een wederkerige relatie tussen erfgoedprofessional, community en andere organisaties. Participatie speelt hierin ook een belangrijke rol, ook binnen de organisatie van archiefinstellingen.’

Aanbevelingen

Het vangnetwerk was een van de genomineerde scripties voor de PJA van Mensch-prijs. Uit het juryrapport: ‘Hoe gaan erfgoedprofessionals, in casu archivarissen, om met eigentijdse vragen van individuen en groepen uit de samenleving naar de documentatie van niet-alledaagse verschijnselen? U weet het - Occupy, Gevangenen, Turkse Dordtenaren etc. Wij vinden dat Lauren op uiterst creatieve én verantwoorde wijze een concept heeft ontwikkeld om daarmee om te gaan.

Met name de wijze waarop ze haar bevindingen heeft voorgelegd aan een groep belangrijke spelers en de omgang met hun kritiek verdient lof. Als je iets nieuws uitvindt: prima! Maar wees niet bang dat direct op de snijtafel te leggen. Dat is niet alleen methodisch vereist (en vergt durf), daarmee maak je het ook participatief – en daar ging het de hele thesis over. Een vangnet-werk: het werk dat je moet doet om samen met anderen als vangnet te fungeren voor het documenteren en betekenis geven aan wat zo bijzonder is dat het niet, niet meer of nog niet in de bestaande hokjes past.’

Juryrapport ICOM Scriptieprijs: 'Romijn heeft zelf een model uitgewerkt dat vernieuwend is. Het kan musea richting geven om als instelling op een nieuwe manier aansluiting te zoeken bij de maatschappij. De bevindingen hebben de potentie om een nieuwe standaard voor de toekomst te worden. Wat opviel was de ruimte voor reflectie en de durf om eerder ingenomen standpunten aan te passen en ook zichtbaar te maken in het onderzoek.'

Margreet Windhorst, archivaris, beleidsadviseur en tekstschrijver: ‘Archieven worden niet zomaar erfgoed. Daar is wat voor nodig. Lauren beschrijft wat dat vergt: “It’s the relation, stupid!” Het zijn mensen die een gemeenschap maken, ontwikkelingen inzetten, ombuigen en tegenhouden. Als je de geschiedenis van gemeenschappen wilt documenteren, moet je relaties aangaan met de mensen waaruit de gemeenschappen bestaan. Hen bewust maken van het belang van de dingen die zij en anderen doen, hen de helpende hand reiken bij het op een goede manier vastleggen daarvan, samen keuzes maken over wat belangrijk is om te bewaren.

Deze scriptie biedt daarvoor een nieuw perspectief dat ruimte kan geven. Met het vangnetwerk benadrukt Lauren dat een archiefinstelling niet per se van alles zelf hoeft te verwerven, toegankelijk te maken en beschikbaar te stellen, maar dat individuen en organisaties met een beetje ondersteuning ertoe bewogen kunnen worden de verantwoordelijkheid te nemen voor het documenteren van hun eigen stukje samenleving.

Voor het archiefveld heeft haar concept het grote voordeel dat het de archivarissen en archiefinstellingen nadrukkelijk bepaalt bij hun maatschappelijke rol en functie en het archief als het ware binnenstebuiten keert. Voor de van oudsher introverte archiefsector een belangrijke en noodzakelijke stap!’

Ellen van Veen, docent Archivistiek, Reinwardt Academie: ‘Tijdens haar stage deed Lauren al verkennend onderzoek en zette ze een netwerk op dat tijdens haar scriptie als haar eigen vangnetwerk kon fungeren. Haar hele scriptie is doordrongen van de verbinding tussen erfgoed, erfgoedvormers en de samenleving.

In haar onderzoek en contact met het werkveld heeft Lauren zich opgesteld als iemand die ik met veel bewondering een activistische archivaris zou willen noemen. Een houding die in het veranderende werkveld in de toekomst van grote waarde zal zijn.’

Delen