Nieuw leven voor de dood
Michael van Bergen: ‘Mijn project geeft antwoord op de vraag hoe we in onze samenleving op een eigentijdse manier kunnen omgaan met de dood. In mijn onderzoekspaper laat ik zien dat we nu het liefst de dood bannen uit onze gedachten, uit ons dagelijks leven en uit onze stad. Het project Nieuw leven voor de dood gaat over een gebouw waar het leven en de dood weer samenkomen, in het centrum van Amsterdam. Het is een gebouw waar de uitvaart en het begraven opnieuw worden verbonden.
Als architect was ik op zoek naar wat 'ruimte' die in dit soort kwetsbare situaties van toegevoegde waarde kon zijn. We herkennen allemaal de verhevenheid die we voelen in een kerk, of dat we in een lift pas gaan praten wanneer de deur opengaat. Juist naar die voelbare, fysieke emoties was ik op zoek, om deze te componeren in een gebouw. Het gebouw is ontworpen vanuit drie ruimtelijke principes. Ten eerste dat ruimtes op een natuurlijke manier in elkaar overvloeien. Ten tweede dat je door fysieke overgangen bewust een ruimte betreedt. Het derde principe maakt een koppeling tussen twee routes waardoor je zelf je ritueel kunt vormgeven.
In mijn verticale gebouw vindt de geschiedenis van de uitvaart zijn plek. Nieuwe ontdekkingen zorgen voor eigentijdse manieren om met de dood om te gaan. Een uitvaartstoet over de grachten. Een aankomst op een luw, verdiept plein omringd door bomen. Een touwlift die door een handmatige bediening onderdeel kan zijn van een ritueel. Een vrije uitvaart die subtiele relaties legt met de stad. Een ceremoniële uitvaart in de kruin van de bomen. Een intieme crematieruimte waarbij je in de lijn van de oven de wolken buiten ziet. Een begraafplaats als een gestapeld park. Herdenkingskapellen waarbij gekleurde glazen urnen het licht binnen laten, je een boek kunt lezen en kunt kijken over de stad. Een bovenlaag waar je het leven kan vieren met vergezichten over water en park. En een plek met uitzicht over de binnenstad waar je even niets hoeft.
Na mijn afstuderen heb ik actief contact gezocht in de uitvaartbranche. Zo kreeg het project een expositie in het uitvaartmuseum Tot Zover, schreef Het Parool een sympathieke review, spreek ik op een symposium ‘Als ik morgen dood ga’ en ben ik door een uitvaartorganisatie gevraagd om mijn ontdekkingen te vertalen naar een echt gebouw.
Ik denk dat momenteel wordt onderschat wat architectuur kan toevoegen in velden waar we ons kwetsbaar voelen. Dit heb ik ontdekt tijdens mijn afstuderen, omdat daarbij ruimte was om op een andere manier na te denken over architectuur. Als startende ondernemer in de architectuur heb ik een missie om te laten zien wat ‘Ruimte’ kan betekenen in velden waar emotie en betekenisgeving leidend zijn.'
Aanbevelingen
Laurens Jan ten Kate, architect/docent, Academie van Bouwkunst: 'Tijdens het gehele proces was Michael één met zijn opgave. Ieder aspect van het ritueel kreeg een eigen conceptueel antwoord, waardoor het uiteindelijke resultaat een overtuigende belevenis is geworden.
Het bijzondere van het afstuderen aan de Academie van Bouwkunst is dat de student vrij is zijn eigen opgave te formuleren. Dat Michael daarbij een opgave heeft gesteld waarvan er geen voorbeelden bestaan, daagde hem uit zijn eigen taal hiervoor te ontwikkelen. Dit is hem zo goed gelukt dat hij met het afstuderen niet alleen een prachtig ontwerp heeft gemaakt, maar ook zijn eigen handschrift volledig heeft vormgegeven.'
Carla Wortman, Yarden Vastgoed: 'Michael is een gepassioneerde en gedreven persoonlijkheid met een ongeremde interesse voor het kunnen faciliteren van een 'goed afscheid'. Zijn energie weet hij formidabel in te zetten en te vertalen naar een creativiteit in zijn ontwerpen, die mij hebben geraakt. Michael heeft zijn ontdekkingsreis naar kennis aangaande rituelen rondom de dood weten te vertalen in een eigentijds ontwerp dat onderscheidend is voor de uitvaartbranche. Anders, weg van gebaande paden, met maximale ruimte voor ontmoeten, samen beleven en herinneren. Michael weet de verbinding te leggen tussen een gebouw en dat bijzondere moment van afscheid nemen op geheel eigen wijze.'
Student Michael van Bergen
Opleiding Architectuur