Ontheemd

‘Mijn naam klinkt, ik loop een gang in die schaars verlicht is. Dan kom ik in een kleine ruimte, de andere toeschouwers zitten op hoge stoelen rondom een verhoging. Als ik naar beneden kijk, zie ik vaag ergens in de diepte iets bewegen. Langzamerhand wen ik aan het donker en zie ik daaronder mensen staan, dicht op elkaar in een ruimte waarin ze gevangen lijken. Plotseling kijkt iemand omhoog, dit raakt me onmiddellijk, omdat ik me realiseer dat ze niet kunnen ontsnappen uit deze ruimte. Beetje bij beetje wordt het beeld helderder, er is water en de diepte lijkt soms oneindig.

Dan opeens een harde klap en het geluid van water dat zich verplaatst. Een van de mensen beneden slaat tegen de doorzichtige wand boven hun hoofden. De beelden vertroebelen door het heen en weer bewegende water. Het slaan gaat door totdat de wand breekt en het water wegloopt. Een van de mensen kijkt naar ons en opnieuw word ik geraakt, door het beeld van dat groepje mensen, druipend van het water, die geen kant op kunnen.

De beelden die ik zie, daar diep beneden me, roepen beelden op van vluchtelingen, rubberboten, drenkelingen. Beelden die ik opgeslagen heb en soms weggestopt, omdat ze te heftig waren en waar ik niets mee heb gedaan. Beelden die me wakker hebben gehouden, maar die ik ook weer was vergeten. En hier in deze kleine ruimte, kijkend naar beneden waar iemand, doorweekt van het water, omhoog kijkt naar mij, komen al die beelden weer tot leven. Het maakt de vraag los: en ik dan? Wat doe ik om deze mensen te helpen? En dat is confronterend en maakt me heel stil!’ ­- Loes van der Pligt, artistiek leider Mime, Academie voor Theater en Dans

Ontheemd is een voorstelling waarin geen woord gesproken wordt. Het confronteert de toeschouwer met het eigen 'wegkijkgedrag'. De voorstelling werd gespeeld voor een publiek van maar tien man, waardoor het een persoonlijke ervaring werd.

Aanbevelingen

Boukje Schweigman, artistiek leider Schweigman&: 'Marinke Eijgenraam is een maker die zich door niks laat tegenhouden, die geen compromissen sluit, die hemel en aarde verzet om dat wat ze in haar verbeelding voor ogen heeft ook in de realiteit toonbaar te maken. En dat doorzettingsvermogen resulteert in een bijzondere voorstelling. '

Paul Gofferjé, initiator en coördinator No Academy: 'De regie, de ensceneringen en de medialisering (ook het geluid) vallen hier naadloos samen. Ik werd een bijzondere illusionaire wereld binnengezogen. Ik vind het knap hoe de makers zo’n problematisch onderwerp als onze omgang met ontheemden zo hebben weten te abstraheren dat het voor de kijker als oproep werkt: ik moet hier iets aan doen!.

Aan het eind van de voorstelling bestond de mogelijkheid voor het publiek om in te grijpen. Het publiek kon een touw naar beneden in de put gooien, om zo de enige overlevende uit het stuk te redden en letterlijk aan boord van de samenleving te hijsen. Dit vind ik een goed voorbeeld van hoe de makers erin zijn geslaagd het publiek aan te sporen om tot actie over te gaan.

Na afloop van de voorstelling werd het publiek uitgenodigd de achterkant van de voorstelling te bekijken. Toen pas begreep ik met welke middelen het illusionaire beeld tot stand werd gebracht. Ontheemd was een totaalervaring waar ik nog lang aan terug zal denken.’

Annebeth Vlietstra, hoofd Productie, Academie voor Theater en Dans: 'Deze voorstelling heeft mij diep geraakt. Een voorstelling die me bij de keel heeft gegrepen en me die avond thuis tegen mijn lief heeft doen zeggen: 'het volstaat niet, wat we doen volstaat niet.' Ik vond het benauwend en noodzakelijk. '

Delen