Vloeibaar land

Vloeibaar land is een afstudeerproject van Anne Nieuwenhuijs (Master Landschapsarchitectuur): 'Mijn afstudeerwerk is zowel een onderzoek als ontwerpvoorstel waarin ik toon dat we op een andere manier met baggerslib in de Westerschelde kunnen omgaan. Door het slib lokaal toe te passen als bouwsteen. Door het niet langer als afval te beschouwen. Zodat de Westerschelde, een getroebleerd estuarium, aan natuur kan verrijken terwijl de economische dragende functie blijft bestaan.'

Het kleinste deeltje als oplossing voor de troebele Westerschelde

De Westerschelde: een estuarium, een open zeearm die tegelijkertijd riviermonding is, een van de drukst bevaren wateren ter wereld. De mariene invloed van de Noordzee manifesteert zich er steeds nadrukkelijker en hoewel de Westerschelde een beschermd natuurgebied is, voert functionaliteit de boventoon, zijn recreatieve waarden nauwelijks aanwezig, staan natuurlijke dynamiek en biodiversiteit onder druk en zijn baggerwerken een continue en kostbaar proces.

Het kleinste deeltje
Dit afstudeerplan onderzoekt hoe het giftige slib dat in de Westerschelde voorkomt gebruikt kan worden als bouwsteen om nieuwe, rijke en dynamische landschappen te laten ontstaan. Het plan neemt het kleinste deeltje als uitgangspunt voor ruimtelijk ontwerp en toont hoe dit een startpunt kan zijn voor dynamiek: landschap van erosie en sedimentatie. Stel je voor dat je kunt wadlopen in de Westerschelde omdat het vloeibare land is gestold.

Gif erfenis
Het water van de Westerschelde is troebel en kent een geschiedenis van zware vervuiling en waterverontreiniging. Meer dan anderhalve eeuw hebben industriële, stedelijke en andere lozingen het water zwaar vervuild met gifstoffen. Daar waar de meeste en fijnste kleideeltjes in het estuarium voorkomen, daar is ook het water en sediment van de Westerschelde het sterkst verontreinigd. Onder de rook van Antwerpen is een giftige erfenis in het slib opgeslagen.

Opgave en ontwerp
Hoe kan het kleinste deeltje een bouwsteen vormen dat gebruikt kan worden voor een systeemverandering in de Westerschelde? Vloeibaar land laat zien hoe het kleinste deeltje een startpunt kan vormen voor grootschalige veranderingen met:

1. Het slibblok - objecten waarin het gif is ingekapseld;
2. De gif mijn - een gebied van 500 ha waar geperforeerde naalden het giftige slib wegzuigen;
3. Nieuw zand - toepassing van de slibblokken die voor nieuwe dynamiek, aanzanding en toegankelijk landschap  zorgen.

Aanbevelingen

Uit het juryrapport van de Eindwerkprijs: 'Vloeibaar land is dé oplossing voor een probleem waarmee Nederland al lang te maken heeft: de omgang met het baggerslib van de Westerschelde. Het idee dat Anne Nieuwenhuijs heeft ontwikkeld is ingenieus, goed doordacht, goed onderzocht en esthetisch uitstekend uitgevoerd. Duurzaamheid en kunst gaan hand in hand, in een plan dat zonder meer realiseerbaar moet zijn. Dit moeten we gewoon gaan doen in Nederland!'

Marcel Taal, senior adviseur Marine and Coastal Management Deltares: 'Het afstudeerwerk van Anne laat zien dat een ontwerper, vanuit de samenhang in het landschap, meehelpt om integrale oplossingen te maken. (...) We gaan het afstudeerwerk van Anne gebruiken om het denken van mensen te verbreden. De Westerscheide wordt in Vloeibaar Land vanuit potenties behoorlijk 'herdacht' en dat verbreedt het  perspectief van waaruit mensen denken. De beeldende kracht en visualisaties waarmee Anne het verhaal van haar afstudeerproject vertelt helpt daarbij.'

Madeleine Maaskant, directeur Academie van Bouwkunst:
'Een 'meester' mag zij genoemd worden; in het analyseren van de problematiek en het verwoorden van de opgaven, in het bedenken van bijzondere concepten voor landschappelijke vraagstukken in Zeeland, in het ontwerpen, in het verleiden van de aanschouwer met prachtige beelden, die zoveel meer zijn dan alleen maar beelden. Oplossingen die tot de verbeelding spreken en op het netvlies blijven staan.'

Een project van:

Delen