XXX: Resexifying Amsterdam’s Red Light District 

Anna Torres (Academie van Bouwkunst – Master Architectuur) studeerde af met XXX: Resexifying Amsterdam’s Red Light District (Het re-seksifiëren van de Amsterdamse Wallen).

Anna: ‘Ik heb me altijd geïnteresseerd voor kwesties rondom feminisme, seksualiteit en machtsstructuren in een ruimtelijke context. Dit afstudeerproject biedt een diepe verkenning van deze thema’s. XXX is een architecturale interventie op stedelijke schaal, die erop is gericht om nieuwe werkplekken voor sekswerkers te creëren in het hart van de Amsterdamse Wallen, en een sensuelere, respectvollere ‘rosse ervaring’ te bieden. Dit architectuurproject is niet gebouwd, maar is gepresenteerd door middel van een reeks grote, met de hand gemaakte tekeningen, een schaalmodel en een sfeerfoto.

In het licht van de actuele ontwikkelingen in Amsterdam (de door toerisme veroorzaakte verzadiging van het stadscentrum, de radicale sluiting van de ramen op de Wallen en de plannen voor een rampzalig ‘erotisch hotel’ buiten de stad) is er een dringende noodzaak om te heroverwegen hoe we ontwerptechnisch invulling kunnen geven aan intimiteit in de openbare ruimte, en de stad terug kunnen geven aan een van haar kwetsbaarste groepen: sekswerkers.

Dit project heeft een uniek ontwerpproces dat sterk is verankerd in de werkelijkheid. Sekswerkers zijn er vanaf het begin af aan bij betrokken, en de gekozen benadering was altijd artistiek en sensitief. De bouwstenen van dit project bestonden uit ter plaatse gevoerde gesprekken met sekswerkers, intieme interviews en opmerkzame observaties van de stad. Dit afstudeerwerk werpt voor ons beroep relevante vragen op en biedt daar antwoorden op: hoe kunnen we intuïtie, gevoelens en verhalen inzetten als nieuwe middelen voor ontwerp? Welke rol zouden we moeten spelen in het heroverwegen van een openbare ruimte die in overweldigende mate is ontworpen vanuit en voor de heteroseksuele mannelijke fantasie? Hoe kunnen wij als architecten onze expertise gebruiken om kracht te geven aan – maar niet te spreken uit naam van – gemarginaliseerde groepen?

XXX: Resexifying Amsterdam’s Red Light District is een verleidelijk project, bedoeld als visie en beginpunt voor concrete actie en samenspraak met de belanghebbenden van de stad. In de toekomst zal ik mijn samenwerking met de sekswerkgemeenschap voortzetten en zou ik graag helpen bemiddelen in de dialoog met de gemeente Amsterdam.’

Jan-Richard Kikkert, architect en hoofd van de Academie van Bouwkunst: ‘Anna’s werk was al vanaf het eerste jaar uitzonderlijk. Om Laurens-Jan ten Kate – voormalig hoofd Architectuur en een van haar tutoren – op het beoordelingsformulier te citeren: “Dit project is zo origineel dat het bijna onmogelijk is om het te beoordelen in het AvB-systeem. Het denkniveau was indrukwekkend.” Hij beloonde cruciale aspecten als: “meer dan uitmuntend”.

Zelf heb ik Anna’s werk ook altijd zo gezien. Haar afstudeerwerk volgt het pad dat ze voor zichzelf uitstippelt. Vanaf het begin van haar afstudeerproject heeft Anna het complexe onderwerp van sekswerk verkend en benaderd met een gevoelige balans van durf en diep respect. De verschillende lagen van haar project komen werkelijk tot leven dankzij complexe, met de hand gemaakte tekeningen, modelbouw en fotografie. Dit onderwerp is zelden vanuit de architecturale en stedelijke hoek bekeken; XXX biedt een nieuwe manier om verschillende vormen van sensualiteit in de stad te integreren. De manier waarop het werk is voorgesteld, is sterk geworteld in het idee van de Hogeschool voor de Kunsten omdat het bijna een op zichzelf staand kunstwerk zou kunnen zijn, een verdere verkenning van het baanbrekende werk van Constant Nieuwenhuijs (New Babylon) en Jan Schoonhoven (Reliëf postkantoor Hippolytusbuurt, Delft, 1958).’

Hiroki Matsuura, CEO MADMA urbanism+landscape, mentor: ‘Anna Torres toonde al jaren passie voor, en interesse in onderwerpen als seksualiteit, sensualiteit en vrouwenrechten met betrekking tot architectuur en urbanisme. Al zijn we allemaal zeer bekend met deze onderwerpen, er zijn niet veel architecten die ze zo expliciet behandelen als Anna doet. Haar project XXX heeft specifieke sociologische doelen, zoals het verbeteren van de werkomgeving van sekswerkers, het versterken van hun gemeenschap en het uitbreiden van de mensenrechten binnen de seksindustrie, omdat ze die als een van de vitale onderdelen van onze maatschappij ziet. Daarnaast heeft Anna een zeer uniek stedelijk ontwikkelingsmodel ontdekt, bestaand uit vrij eenvoudige technologie en slimme speciale organisatie zonder de noodzaak van een volledige make-over van bestaand stedelijk weefsel, dat zelfs te midden van UNESCO-erfgoed zou kunnen worden gerealiseerd. Kortom, XXX is in vele opzichten een zeer duurzaam project.’