Waarom zouden kinderen niet hun eigen instrumenten kunnen ontwerpen en bouwen als onderdeel van hun muzikale vorming? Dit vroegen onderzoekers Michel Hogenes en Anouk Diepenbroek zich af. En dus startten zij een onderzoek over het bouwen van 'technology based' muziekinstrumenten met basisschoolleerlingen. Michel en Anouk zijn te gast in de 4e aflevering van de podcast Kunsteducatie Doorgelicht om erover te vertellen.
"Ons onderzoek - en dus de podcastaflevering – gaat over het bouwen van 'technology based' muziekinstrumenten met kinderen in de bovenbouw van de basisschool", vertellen de onderzoekers. "Hiervoor hebben we het concept ontwerpend leren, zoals dat binnen het domein Wetenschap en Technologie wordt gebruikt, gecombineerd met muziek. Binnen het vak muziek in de basisschool wordt aandacht besteed aan de domeinen zingen, spelen, luisteren, bewegen op muziek, lezen & vastleggen en componeren & improviseren. Waarom zouden kinderen niet hun eigen instrumenten kunnen ontwerpen en bouwen als onderdeel van hun muzikale vorming? Dit hebben wij willen onderzoeken, echter wel in combinatie met (muziek)technologie omdat dit heel nieuwe klankmogelijkheden biedt en bovendien aansluit bij ontwikkelingen binnen SoundLAB (Muziekgebouw aan 't IJ), dat partner was in dit project."
In gesprek met Aminata Cairo
In aflevering 4 van Kunsteducatie Doorgelicht gaan Michel en Anouk onder leiding van Aminata Cairo in gesprek over het onderzoek dat zij samen met Marien Hogerheijde hebben uitgevoerd voor de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. "Het was enorm leuk om kritisch bevraagd te worden over een onderzoek waar we ruim een jaar aan hadden gewerkt en naar tevredenheid hadden afgerond", zeggen de onderzoekers. "Het is een mooi document geworden, aanvullend op de publicatie en het artikel in Kunstzone die we over dit onderzoek hebben gerealiseerd."
Ontwerpen, uitvoeren en evalueren van innovatief kunstonderwijs
Michel en Anouk vertellen dat tijdens hun onderzoek de kracht van onderwijs-ontwerponderzoek naar voren kwam. "Het ontwerpen van nieuwe ideeën, deze in de praktijk proberen, reflecteren, bijstellen en opnieuw proberen. De samenwerking tussen alle betrokkenen leverde veel informatie en inspiratie op voor het ontwerpen, uitvoeren en evalueren van innovatief kunstonderwijs." De onderzoekers noemen het uitgaan van de creativiteit die bij alle kinderen aanwezig is dé kracht van ontwerpend leren.
Wat de onderzoekers erg is bijgebleven is het enthousiasme van leerlingen. "In de eerste ronde workshops boden we leerlingen al in een vrij vroeg stadium materialen aan om deze te onderzoeken. Toen ze de materialen eenmaal in handen hadden waren ze niet meer te stoppen en gingen de meeste leerlingen door middel van trial and error aan de slag. Dit was prachtig om te zien", vertellen Michel en Anouk. "Keerzijde was echter dat bij veel leerlingen zogenaamde designfixatie ontstond, wat wil zeggen dat ze alleen nog maar dat wilden bouwen wat ze in hun hoofd hadden. Terwijl wij wilden dat ze verschillende opties zouden verkennen."
Daarom hebben de onderzoekers tijdens de tweede ronde workshops de materialen pas in een later stadium aangeboden. Dit bleek veel beter te werken. "Laat de leerlingen eerst een ontwerp maken voor ze daadwerkelijk met materialen aan de slag gaan", is de conclusie van de onderzoekers. "Leerlingen willen ongelofelijk graag ontwerpen en bouwen."
Meer informatie over podcastserie Kunsteducatie Doorgelicht
Het lectoraat Kunsteducatie blijft manieren ontwikkelen om onderzoeksresultaten toegankelijker te maken en op verschillende manieren aan te bieden. Naast de onderzoekspublicaties, artikelen en educatietools, is er nu de podcast Kunsteducatie Doorgelicht. Gespreksleider Aminata Cairo interviewt onderzoekers over hun ervaringen met het doen van onderzoek en de bevindingen die ze deden. Alle afleveringen zijn verzameld op de website van het lectoraat en op je favoriete podcastplatform, bijvoorbeeld Spotify.