Multimodaliteit in het muziekonderwijs aan kinderen met een beperking

Onderzoek van Vincent Lamers en Carolien Hermans

Onder multimodaliteit verstaan we de informatie die vanuit verschillende zintuiglijke modaliteiten door de vakleerkracht muziek word ingezet (zoals gebaren, bewegingen van het gehele lichaam, spraak, beeld, geluid en het gebruik van materialen). Het gaat daarbij  niet alleen om het inzetten van verschillende zintuigen zoals horen, voelen, zien, reuk, smaak en proprioceptie, maar vooral om de manier waarop de zintuigen met elkaar verbonden en geïntegreerd worden met als doel het muzikale interactieproces bij kinderen met een beperking  te versterken (Hull & Nelson, 2005). 

Vooralsnog ontbreekt geëxpliciteerde praktijkkennis en praktijkonderzoek op het gebied van de multimodale pedagogiek in het muziekonderwijs aan kinderen met een beperking. Er is echter een groeiend aantal vakleerkrachten muziek die muziekbelevingslessen geven in het speciaal onderwijs. Deze muziekbelevingslessen lijken intuïtief gebruik te maken van multimodaliteit. In dit onderzoek wordt die impliciete praktijkkennis expliciet gemaakt en verbonden met actuele theorieën over multimodale pedagogiek. 

Biografie

Vincent Lamers is sinds 1989 werkzaam als muziekdocent op verschillende werkplekken, met name in het basisonderwijs. Sinds 2000 is werkt hij in het speciaal onderwijs. Binnen dit werkveld specialiseerde hij zich in muziekbelevingslessen, lessen voor leerlingen met een ernstige meervoudige beperking.

Hij studeerde in 2015 af aan de master Kunsteducatie van de AHK. Hij deed tijdens zijn studie onderzoek naar hoe in muzieklessen taalvaardigheden kunnen worden bevorderd en naar hoe bandjes van middelbare scholieren zelfstandig repeteren in muziekstudio’s. Hij is momenteel, naast zijn werk als onderzoeker en vakleerkracht, werkzaam als consulent cultuuronderwijs bij een centrum voor de kunsten in Haarlem.

Publicaties, presentaties en workshops

- Gastles Voor de klas in het speciaal onderwijs (Amstelveen en Amsterdam Zuid-Oost, 2022)
Teamtraining De Sprienke (Goes, 2022)
- Gastles Master Musical Leadership (CvA, 2022)
- Nascholing Muziekbeleving in het speciaal onderwijs (CvA, 2022)
Masterclass Overleg Centra voor de Kunsten Noord-Holland (OCK) (online, 2022)
- Next Stop presentatie, landelijke conferentie LKCA (Ede, 2022)
- Workshop Dynamica XL, locatie Molenwerf (Koog aan de Zaan, 2022)
- Bremmer, M., Hermans, C., & Lamers, V. (2021). The charmed dyad: Multimodal music lessons for pupils with severe or multiple disabilities. Research Studies in Music Education.
-  Lamers, V. 'Waarom BIM werkt'. In: BiM werkwijze. Een lichaamsgerichte werkwijze met muziek. (2019)
- 'The multi-modal music bubble. Multi-modal music teaching as an embodied strategy for children with a disability and its implications for teaching neurotypical young children' workshop MERYC (Gent, 2019)
- 'De Multimodale muziekbubbel' presentatie Conferentie Next Stop, onbeperkt Kunst & Cultuur, LKCA (Hilversum, 2019)
- Nascholing 'Muziekbeleving in het speciaal onderwijs', Data: 15-09-2018, 03-11 2018, 05-10 en 16-11 2019.
- Presentatie mei 2019 netwerkbijeenkomst speciaal onderwijs Pier K Hoofddorp
- Presentatie oktober 2018 op conferentie Onderwijsspecialisten/Cultuurmij Oost: Cultuureducatie voor EMB/OZG leerlingen in het speciaal onderwijs in Arnhem
- Lamers, V. (2019) 'De multimodale muziekbubbel'. In: Kunstzone 18(3), 55-57.
- Lamers, V. (2018) 'Beleving in muziek met alle zintuigen' In: De Pyramide 72 04.
- Lamers, V., Hermans, C., & Bremmer, M. (2018). De multimodale muziekbubbel. Muzieklessen in het speciaal onderwijs aan leerlingen met een ernstige beperking. Amsterdam, NL: Lectoraat kunsteducatie, Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten. 
- Gastlessen Opleiding Docent Muziek aan het Conservatorium van Amsterdam, (15-05-2018, 29-01-2019, 28-05-2019).
- ‘The musicbubble’, presentatie conferentie ISME, preconference music in special education and music therapy (2018, Salzburg, Oostenrijk)
‘De multimodale muziekbubbel’, presentatie op de onderzoeksconferentie van het LKCA (2018)
- 'De multimodale muziekbubbel’ presentatie op de conferentie ‘My Music Ability’ (2018)
- ‘De multimodale muziekbubbel’ workshop voor docenten muziekschool Amsterdam-Noord (2018)
- 'De multimodale muziekbubbel’ presentatie Gehrels ism Patrick Meuldijk (2017)
- ‘De multimodale muziekbubbel’ workshop voor docenten muziekschool Amsterdam-Noord (2017)
- ‘De multimodale muziekbubbel’ workshop 3e jaars Pabostudenten InHolland Alkmaar (2017)

Delen