Op 1 december stonden we stil bij de geschiedenis van het voormalig Calvijn College. Wat zijn de verhalen en herinneringen rondom dit stukje Amsterdam, die in de vergetelheid dreigen te raken? 
Moderator Soumaya Bazi (Nieuw-West in Verzet) wil bij het afscheid van de Appel uit het Calvijn College ‘vuurwerk’ zien. ‘We staan op een plek met een lange en bewogen geschiedenis. Iedereen die uit Nieuw-West komt, kan wel wat vertellen over het Calvijn College’, zegt ze. 

De Appel verdwijnt uit Nieuw-West en vertrekt naar de Tolstraat. In 2024 wordt het gebouw omgetoverd tot een complex met dure koop- en midden huurwoningen. Een ontwikkeling die niet op zichzelf staat. In heel Nieuw-West moet de bestaande sociale infrastructuur wijken voor de instroom van kapitaalkrachtige mensen, het proces dat ook wel gentrificatie wordt genoemd. 

Nordin Lasfar staat te popelen, en begint met een correctie. ‘Dit is niet Calvijn, dit was het Pascal Lyceum, mijn oude middelbare school. Calvijn stond ietsje verderop, waar nu koopwoningen staan.’ 

Lasfar vertelt dat Calvijn een heel andere school was, een LBO-Mavo school. Pascal was een scholengemeenschap van Mavo, Havo, VWO. ‘Calvijn was meer een zwarte school, en Pascal witter. Calvijn stond slechter aangeschreven, er was om de zoveel tijd ook politie. 'Veel scholieren die het niet haalden bij het Pascal werden bij het Calvijn gedumpt’, aldus Lasfar. 
Lasfar deed Havo op het Pascal. ‘Ik heb de Havo hier gedaan, ben één keer blijven zitten, en heb er dus zes jaar over gedaan. 'Ik heb genoeg verhalen, maar weet niet of ze voor herhaling vatbaar zijn’, zegt Lasfar grijnzend.  

Balçik die een paar weken eerder in het huwelijksbootje is gestapt en net terug is van zijn huwelijksreis, moet aan het hennafeest van zijn broer in 2009/2010 denken, die in deze zaal plaatsvond. ‘Zoals bij elk traditioneel Turks feest, wordt er dan op de parkeerplaats gedronken. En dat hebben we toen bij de henna van mijn broer ook gedaan,’ zegt hij.  
Balçik kent, in tegenstelling tot Lasfar, het gebouw waar we deze avond zijn als ‘Calvijn’.‘In de publieke arena stond Calvijn symbool voor de beeldvorming rond heel Nieuw-West. Bot gezegd  “dat het een verzamelplek was voor domme allochtonen, die nog moesten integreren.”
 

Dat de gebouwen in dit blok vaak van naam zijn veranderd getuigt van een woelige geschiedenis. Van 1969 tot 1999 heette dit gebouw de Christelijke Scholengemeenschap Pascal. Daarna werd het Calvijn Junior College, een school die veelvuldig in het nieuws komt in de jaren 2000. In 2015 krijgt de school een spiksplinternieuw gebouw aan de Calandlaan, en is het gebouw kort een vluchtelingenopvang voordat het in 2017 een broedplaats wordt.
Balçik noemt het Geenstijl-filmpje van Rutger Castricum. 
‘Ik heb dus gemengde gevoelens, aan de ene kant zijn er dierbare momenten van onze gemeenschappen, en aan de andere kant het dominante, negatieve discours over moslims en allochtonen, waar we met de verkiezingsuitslag van november nog dieper in vast komen te zitten’, zegt hij. Volgens Balçik is de opmars van de PVV met zulke filmpjes uit 2008 en 2009 begonnen, ‘en is het racisme vandaag zo genormaliseerd dat ze zich in het centrum van de macht heeft kunnen nestelen.’

Dan trekt Bazi haar telefoon om een voicenote van haar oom te laten horen. Die heeft op het Calvijn college gezeten, eind jaren negentig, begin jaren nul.
‘Calvijn was berucht door de incidenten. We stonden niet echt in de top 10 van leukste scholen.’ Oom Bazi zegt dat hij vooral heeft geleerd hoe hij met mensen moet omgaan, in plaats van een echte studie. ‘Het was toch het zwarte schaap of zwarte school. We stonden er niet mooi voor. 'Maar uiteindelijk heeft iedereen zijn diploma gehaald daar.’ Oom Bazi vertelt dat zijn vader een beetje oogje in het zeil hield door te tolken op school. ‘Als er wat aan de hand was kon hij ingezet worden, naast het feit dat hij voor veel mensen die de taal onmachtig was vertaalde. We hebben geroeid met de riemen die we hadden en zijn uiteindelijk goed terecht gekomen.' Bazi vroeg hem ook expliciet om een hoogte- en dieptepunt op de school te benoemen, maar hij wilde geen ‘gevaarlijke dingen’ zeggen. Hij bevestigde wel dat er steekpartijen, diefstallen, gevechten en stinkbommen in de klas waren. Waarom de jongeren zo opstandig waren? Daar had oom Bazi snel een antwoord op: ‘Omdat wij de zwarte schapen waren. Pascal was de elite. 'Wij waren het afvoerputje’, vertelde Oom Bazi aan haar. ‘Dus het komt inderdaad overeen  met wat jij net vertelde’, zegt Bazi, wijzend naar Lasfar.

Gaan deze verhalen verloren nu ook dit gebouw is overgeleverd aan het proces van gentrificatie? Wat is de noodzaak om de verhalen van Amsterdammers met een Marokkaanse of Turkse achtergrond te horen om zo het proces van gentrificatie tegen te gaan? Wat betekent sociale rechtvaardigheid in deze buurt?
Het tweede gedeelte van de avond stond in het teken van nadenken over het zogenaamde ‘Masterplan’ wat ook voor Nieuw-West is opgezet. Samen met gasten Saundra Williams, Younes Douari en Soumaya Bazi als moderator werd het gesprek gevoerd over het belang van een ‘People’s Plan’ voor onze buurten. Hoe kunnen burgers van onderop betrokken worden? 
Dit zijn vragen waar Tayfun Balçik in zijn onderzoek mee verder gaat.