September 2022

De kunst en cultuurwereld is in beweging. Wakker geschud tijdens de pandemie door BlackLivesMatter en #metoo, gevolgd door een aanklacht van binnenuit door de open brief van 600+ professionals (We see you, white art and culture sector), is er een oproep naar een meer inclusieve sector. Er is de vraag naar meerstemmigheid en bredere representatie qua inhoud, deelname, besluitvorming, fondsenverschaffing, etc. Uiteindelijk moet dit bijdragen aan een rijkere samenleving waar de rijkheid aan onze verhalen echt gewaardeerd wordt.

Diversiteitsplannen en initiatieven rijzen als paddenstoelen uit de grond. Kunst hogescholen, productie huizen, musea, theaters, iedereen is er mee bezig. Iedereen is zoekende. Er worden mooie en inspiratievolle dingen gezegd en geschreven, maar wat vraagt het nou echt als het gaat om actie?

Niemand heeft dat zo glashelder verwoord als Alida Dors bij haar Staat van het Theater op 1 september. Ze heeft meer gedaan dan verwoord. Ze heeft de boodschap belichaamd en via winti traditie, hip hop flavor, dans, muziek en spoken word het bij mokerslag bij het publiek laten binnenkomen.

“Niet eerder was er zo een saamhorigheid na een staatsinrede”, stond er in de Groene Amsterdammer.  “Een stormachtig applaus”, schreef het NRC. Mensen waren bewogen en ook ik ontving emotionele en geïnspireerde reacties dagen na de rede.  Alida had alle aanwezigen op haar authentieke manier eraan herinnerd dat dit werk over ONS gaat, en nodigde iedereen uit om mee te doen aan de dans dat een stapje naar voren en een stapje naar achter zou vergen. Het zou pijn kunnen en mogen doen, maar dat is de weg.

Haar betoog was zo duidelijk, en toch… De volgende vier dagen werd haar stuk RIOT opgevoerd.  Een interdisciplinair stuk van dans en theater, film en muziek waarin het publiek wordt meegenomen in een interactieve ervaring met de complexiteit van hedendaagse conflicten.

Interessant genoeg, was er geen één recensent aanwezig. En natuurlijk krijgen niet alle optredens recensies, maar je zou denken dat na zo een Staat van het Theater waar Alida Dors de cultuursector uitdaagde, uitnodigde, en aanspoorde, haar artistieke bijdrage waardevol zou zijn voor het publiek om nog meer inzage en sturing te krijgen.

En zo zien we hoe de cultuur machine werkt om de status quo te behouden. “We hadden het te druk. Er is niet genoeg personeel. Dit is een regionale en geen nationale voorstelling. Dit is geen pure dans of theater voorstelling.” Zo klonken de excuus geluiden. “We moeten keuzes maken”, zei Alida. We moeten durven “Zo doen we het altijd hier” te bevragen en een andere invulling te geven.

Cultuur sector we zien jullie, of liever gezegd, we zagen jullie niet.  Your silence says a lot, maar zoals Alida zegt “Your silence will not protect you”.

Alida mijn zuster, ik zie jou ook. Ik sta naast je en achter je. We maken ons geen illusies over dit werk, wat we tegenkomen en wat het vereist. Ondanks de set backs weten we dat er een beweging is die niet te stoppen is. One of us equals many of us.

Aminata Cairo, Ph.D.

Bekijk hier het visual essay van de Staat van het Theater van Alida Dors. De volledige Staat is hier terug te zien.