Dekoloniale theorie
Dekoloniale theorie erkent dat we als gevolg van een bepaalde koloniale geschiedenis een wereld hebben vol ongelijkheden, waar een dominant verhaal de norm is geworden.
Dekolonialiteit komt uit Abya Yala (Zuid-Amerika) en begrijpt moderniteit/kolonialiteit als een tandemconcept; moderniteit kon alleen maar mogelijk worden gemaakt dankzij kolonialiteit, de ‘donkere’ kant ervan. Dekoloniale theorie verwijst niet naar het ongedaan maken van het kolonialisme, maar naar het ongedaan maken van de doorwerking van moderniteit/kolonialiteit, de structurele overblijfselen die ons (intellectuele) leven, ons idee van individualiteit en onze relatie met de aarde hebben gestructureerd en hebben overgenomen. Voorbeelden zijn de kennisproductie vanuit een bepaald perspectief; normen van esthetiek en validatie die slechts één norm weerspiegelen; of de uitsluiting van meerdere stemmen, verhalen en perspectieven met bijbehorende machtsverschillen. Deze structuren, hoewel genormaliseerd, hebben bijgedragen aan onevenwichtige en beschadigde relaties. Dekoloniale theorie gaat daarom over meer dan intellectueel theoretiseren, het vereist het ontwikkelen van nieuwe gewoontes in de praktijk en gezamenlijke actie. Dekolonialiteit gaat over de terugkeer naar relationaliteit, de erkenning van onderlinge verbondenheid en onderlinge afhankelijkheid van iedereen. Het zoekt naar de erkenning van meerstemmigheid als uitgangspunt en gegeven, in plaats van een strijd om validatie. Om dit te doen, moeten we misschien wat tijd besteden aan het ongedaan maken, afleren, ‘ontgiften’ van het geconditioneerde gedrag dat we gaandeweg hebben verworven. Het vereist ook vertrouwen in onszelf en elkaar en een geheel nieuwe manier van zijn die vraagt om overgave aan het niet-weten en wat mogelijk zou kunnen zijn.

Indigenous knowledge
Wij geloven niet dat kennis iets is dat ergens wacht om gewonnen te worden en vervolgens eigendom te worden van een klein aantal mensen. Indigenous knowledge – wat we liever niet vertalen als ‘inheemse kennis’ vanwege de sterke koloniale, etnografische connotaties in het Nederlands – leert ons dat de kennis die we zoeken er al is: overal om ons heen en tussen ons in. Het gaat erom hoe we in relatie tot die kennis staan, wat we doen om die kennis aan ons te laten openbaren / tot ons door te laten dringen. Hiervoor is aandacht, geduld, eerbied, maar vooral verbinding nodig. De kennis die we zoeken zal aan ons worden geopenbaard wanneer de tijd rijp is.
Indigenous knowledge gaat er altijd vanuit dat we met iedereen en alles verbonden zijn, vandaar de relationele benadering van kennis. Omdat we zo verbonden zijn, hebben we oneindig veel mogelijkheden als het gaat om inspiratie, inzicht krijgen, bewustwording etc. Wat dan nodig is, is het ontwikkelen van vaardigheden zoals luisteren, voelen, verbinden en vertrouwen. Het vereist dat iemand zich kan neerleggen bij iets nog niet te weten, om in het onbekende te stappen en geduld te hebben dat wanneer de tijd rijp is, het juiste inzicht zich zal openbaren. Indigenous knowledge eert lokale kennis: de kennis die al aanwezig is binnen communities, groepen mensen.