Creatief Burgerschap op het mbo
Kunnen kunst en burgerschapslessen elkaar versterken? Een groep mbo-docenten boog zich over deze vraag in een Lesson Study. In dit professionaliseringstraject ontwikkelden zij een lessenserie waarin burgerschaps- en kunstonderwijs elkaar ontmoeten. De docenten voerden de lessenserie vervolgens uit op verschillende mbo-opleidingen. Doel was te onderzoeken hoe de docenten en hun studenten dit soort ‘creatief burgerschapsonderwijs’ ervaren.
Lesson Study over kunst en kritisch burgerschap
CASE (Centre of Arts & Science Education) initieerde samen met Huub Braam (LKCA) een Lesson Study voor mbo-docenten die burgerschapsonderwijs willen combineren met kunst- en cultuuronderwijs. Partners in dit professionaliserings- en onderzoekstraject zijn Emiel Heijnen van het lectoraat Kunsteducatie (AHK) en Hessel Nieuwelink, lector Burgerschapsonderwijs (HvA). De Lesson Study startte in oktober 2023 met een tweedaagse educatieve ontwerpcyclus. Onder begeleiding van Arida Bandringa (Arts❤️ Sciences-expert, CASE) en Ingrid Faas (expert burgerschapsonderwijs, HvA) ontwierpen mbo-docenten een lessenserie met zowel leerdoelen op het gebied van kritisch burgerschap als leerdoelen voor kunst. December 2023/januari 2024 voerden de docenten de lessenserie uit op verschillende mbo’s in Nederland. Na afloop van de lessenserie vulden studenten een reflectieformulier in, met onder andere vragen over hoe ze de lessen ervoeren en wat ze ervan hebben geleerd. In februari 2024 kwamen de mbo-docenten weer bijeen en werd hen gevraagd naar hun ervaringen met het ontwerpen en verzorgen van de lessenserie Creatief Burgerschap.
Uitgangspunten voor het ontwerp
Het ontwerpmodel Authentieke Kunsteducatie (Heijnen, 2015) vormde het belangrijkste pedagogisch-didactische kader tijdens het educatieve ontwerpproces. Dit model sloot goed aan bij deze Lesson Study omdat het educatief ontwerpers uitdaagt betekenisvolle verbindingen te leggen tussen de cultuur van de student, het domein van kunst en cultuur én het maatschappelijke domein. Reflecteren op sociaal-maatschappelijke ontwikkelingen – centraal in burgerschapsonderwijs – is authentieke kunsteducatie.
Datavisualiatie
In de lessenserie stond het thema datavisualisatie centraal: ‘Een goed voorbeeld van zo’n artistieke datavisualisatie is Ser-vies van ontwerpers Iris de Kievith en Annemarie Piscaer. Deze driedimensionale datavisualisatie geeft op indringende wijze de maatschappelijke kwestie van luchtvervuiling in steden weer. De Kievith en Piscaer hebben fijnstof geoogst op plekken in de stad waar veel verkeer is. Ze verwerkten dit fijnstof in het glazuur van keramieken servies. Hoe donkerder het glazuur, hoe vervuilder de lucht. Op deze manier worden niet alleen data die feitelijk onzichtbaar zijn tastbaar gemaakt, maar wordt ook de maatschappelijke kwestie invoelbaar.’
Uitkomsten
Hier vind je de resultaten in Kunstzone aug '24.