Symposium 'Dealing with the Real Stuff'
Hoe kunnen kunst en activisme in het onderwijs bijdragen aan kritisch burgerschap? Deze vraag staat centraal in dit symposium over kunst, activisme en burgerschap in het onderwijs.
Datum en locatie: donderdag 9 oktober van 15:00 tot 20:00 uur bij Framer Framed in Amsterdam
Tijdens het symposium nemen we je mee in de wereld van activistische kunst en onderwijs - via performances, presentaties en workshops die aanzetten tot denken én doen. Daarnaast presenteren we het boek Dealing with the Real Stuff, een inspirerende publicatie vol praktische tools voor vakoverstijgend kunst- en burgerschapsonderwijs.
Het symposium is de afsluiting van het meerjarige project Dealing with the Real Stuff, onder leiding van docent en onderzoeker Nathalie Roos. In dit project onderzocht zij hoe kunst kan bijdragen aan burgerschapsvorming, geïnspireerd door de werkwijzen van hedendaagse activistische kunstenaars. Dit resulteerde in een interdisciplinaire minor voor studenten kunsteducatie en maatschappijleer en een verdiepend praktijkonderzoek naar de relatie tussen kunst, activisme en onderwijs.
Met o.a. bijdragen van illustrator en storyteller Hayfaa Chalabi, UvA docent en activist Martijn Dekker, kunstenaar en activist Bambí Benkö, maatschappelijk ideeëngenerator en kunstenaar Domenique Himmelsbach -de Vries, en docenten en studenten van de docentenopleiding Beeldende Kunst en Vormgeving (Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten) en de lerarenopleiding Maatschappijleer (Hogeschool van Amsterdam).
Programma
14:30 Inloop
15:00 Performance door Salman Dirir
15:20 Opening door keynote Nathalie Roos
15:40 Keynote llustrator/storyteller Hayfaa Chalabi
16:15 Pauze / Interventie Rest Is Resistance
16:30 Keynote docent UvA/activist Martijn Dekker
17:00 Good practices van studenten die de minor hebben gevolgd
17:20 Pauze
17:45 Workshops
19:00 Soep van Volkskeuken De Sering en muziek. Expo met werk van studenten
20:00 Einde programma
Keynotes
Nathalie Roos neemt je in deze opening mee in haar promotietraject, waarin zij onderzoekt hoe kunst en activisme nieuwe perspectieven kunnen bieden op burgerschapsonderwijs. Vanuit haar praktijk als docent en onderzoeker reflecteert zij op hoe artistieke en collectieve strategieën uit activistische kunstpraktijken kunnen bijdragen aan eigentijdse vormen van kritisch en betrokken onderwijs. Nathalie is opgeleid als docent beeldende kunst en vormgeving en als cultureel antropoloog. Zij werkt als docent op de Breitner Academie en als PhD onderzoeker bij de Erasmus Universiteit en het lectoraat Kunsteducatie (AHK). Nathalie doet onderzoek naar kunst, activisme en educatie en ontwerpt activistisch onderwijs.
In English: Hayfaa Chalabi is an illustrator and educator interested in the role of illustration to investigate and re-contextualise silenced histories. Hayfaa works as a senior lecturer and coordinator for Critical Practice at the University of Arts in London (UAL). Her feminist and decolonial approach to educating illustration refuses to look at the two disciplines as neutral, and/or non-political, and aims to invite students to explore illustration beyond narrow norms and hierarchies of western visual communication. Besides her role as an educator, Hayfaa is currently conducting the research ‘‘illustrating post-Baathist hauntologies as a form of history writing to cultivate hope: Building on Iraqi fiction critiquing Baathist Iraq’’.
In English: Martijn Dekker is a political anthropologist, specialised in 'contentious politics' and 'critical security studies'. He has done extensive research in the Middle East, studying how Palestinians organise their own security, and how they (nonviolently) resist the Israeli Occupation. He's also studying activism, "direct action", and civil disobedience in The Netherlands. His research interests revolve mostly around the relations and interactions between people and (political) institutions. He specifically focuses on social movements and activism, and how people and communities organise themselves.
Workshops
In deze workshop delen wij - studenten Margot Mertens en Bridget Verhoeven van de minor Dealing with the Real Stuff en docent Nathalie Roos – onze ervaringen en inzichten die we tijdens de minor hebben opgedaan. Openhartig vertellen we over zowel de meest geslaagde als de meest uitdagende momenten, en gaan, aan de hand van praktijkvoorbeelden, in gesprek over de spanningsvelden waarin kunst, activisme en burgerschapsonderwijs elkaar raken, versterken of juist ter discussie stellen.
Dealing with the Real Stuff is een minor voor derdejaarsstudenten van de Breitner Academie (docentenopleiding Beeldende Kunst en Vormgeving aan de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten). Binnen deze minor maken studenten kennis met sociaal-geëngageerde kunstpraktijken in workshops van kunstenaars en kunstcollectieven. Daarbij ontdekken ze werkstrategieën waarin maatschappelijke thema’s en sociale interactie als uitgangspunt en ‘materiaal’ dienen voor activistische kunst en -onderwijs.
De praktijk staat centraal: studenten voeren performances, rituelen of interventies uit in de publieke ruimte. Daarnaast ontwikkelen ze samen met studenten van de Lerarenopleiding Maatschappijleer (Hogeschool van Amsterdam) een interdisciplinaire workshop, gericht op het stimuleren van kritisch burgerschap en sociaal engagement bij vmbo-leerlingen.
In een tijd waarin mensen in onze samenleving steeds verder tegenover elkaar lijken te staan, is het best lastig om niet bang, boos, of verdrietig te worden van de mening van de ander. De politiek, zowel op het wereldtoneel als hier in Nederland, de echokamers van de social media en de berichtgeving in het dagelijkse nieuws, zorgen ervoor dat ook de gesprekken in de klas over de actualiteit spannend of schurend kunnen zijn.
In deze workshop gaan we oefenen met dialoogvaardigheden in de klas. Vanuit de gedachte dat verschillende meningen er nou eenmaal zijn, zoeken we naar manieren om het gesprek aan te gaan over die verschillen. We gaan geen problemen oplossen, we gaan niet discussiëren, maar we gaan onderwerpen zeker niet uit de weg. En daarbij gaat het ook over de vraag: “Welke thema’s vind ik zelf eigenlijk lastig? En ga ik die dan uit de weg? Of moet ik ze juist aangaan? En hoe dan?”
Janneke Nieuwesteeg is lerarenopleider maatschappijleer en coördinator van de minor levensbeschouwing en maatschappij aan de Hogeschool van Amsterdam.
Al jaren houdt zij zich bezig met dialoogprojecten en interreligieuze uitwisseling. Voor haar master ‘religie en samenleving’ bij de Universiteit Utrecht en heeft ze een masterscriptie geschreven interreligieuze dialoog onder jongeren.
Samen met Nathalie Roos van de Breitner Academie en Ingrid Faas van de HvA heeft ze een interdisciplinaire vakdidactiekmodule over kunst, burgerschap en activisme ontwikkeld voor derdejaars studenten van de opleiding maatschappijleer en de opleiding beeldende vorming.
Daarnaast organiseert ze al meer dan 10 jaar een jaarlijks dialoogproject met studenten van de minor levensbeschouwing en maatschappij waarbij vmbo-leerlingen van Joodse, Christelijke en Islamitische achtergrond met elkaar in dialoog gaan. Ook is ze betrokken bij de Goudse Scholen Dialoog, waarbij schoolklassen uit Gouda met elkaar in dialoog gaan.
Dreaming Wide Awake is Bambí Benkö’s onderzoek naar hoe droom praktijken gebruikt kunnen worden als intieme, poëtische en maatschappijkritische vorm van pedagogie. In een tijd waarin de aandacht verstrooid wordt door sociale media, de verbeelding gekaapt wordt door nachtmerrie scenario’s vanuit rechtse politiek, biedt het dromen uitkomst in het voeden van de radicale verbeelding. In deze workshop zullen we het Social Dreaming beoefenen, een participatieve droom praktijk ontwikkeld door Gordon Lawrence van het Tavistock Instituut. Deelnemers zullen in een periode van 45 minuten associatief dromen delen. We zijn op zoek naar de gemeenschappelijke patronen in onze dromen. Er wordt bewust afgezien van het individueel duiden van dromen als een vorm van psychoanalyse. Wat gebeurt er als onze dromen niet individueel maar collectief zijn? En wat onthullen onze dromen over onze lespraktijk?
Bambí Benkö is een non-binair kunstenaar, activist, droom facilitator en educator met een focus op participatieve performance en politieke interventie. In 2012 richtte hen Tools for Action op, een internationale kunst- en activistengroep met als doel het ontwikkelen en realiseren van politieke acties op het snijvlak tussen kunst, activisme en poëzie. Tools for Action begon met het gezamenlijk bouwen van grootschalige opblaasbare sculpturen voor protesten. Het samen bouwen is een katalysator voor zelforganisatie, schept gemeenschap, voedt de collectieve verbeelding en verschaft zichtbaarheid zowel op straat als in de media. In de afgelopen tien jaar heeft Tools for Action een antifascistische ‘Spiegelbarrikade’ opgeworpen tegen een neo-Nazimars, verschillende internationale klimaatmobilisaties en directe acties ondersteund, samengewerkt met de transgender sekswerkersgemeenschap in Colombia, dansende zwermen en droom ceremonies georganiseerd als nieuwe vorm van samenscholing. In 2017 ontving Tools for Action de prijs voor kunsteducatie van het Duits ministerie voor cultuur en nieuwe media.
Laat je verrassen tijdens deze mystery workshop!
Domenique Himmelsbach is een maatschappelijke ideeëngenerator, kunstenaar en incidenteel sociaal realist. Zijn werk manifesteert zich in monumenten voor ongeschreven geschiedenissen en toekomsten, ludieke campagnes en guerrilla-interventies die collectieve aannames bevragen en ontregelen. Zijn werk is opgenomen in de collecties van Museum De Domijnen in Sittard en het Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis in Amsterdam. NRC Handelsblad, Het Parool en RTL Nieuws publiceerden over zijn projecten. Hij exposeerde onder andere in Amsterdam, Berlijn, Gent en New York en won recentelijk de Museum Het LAM’s Art Entrepreneur Award en Omroep MAX’ televisiecontest ‘De Nieuwe Vermeer’ (bron: www.himmelsbach.nl).
Een verrassende workshop voor het hele lichaam (in de publieke ruimte).
Selby Gildemacher (1974) werkt sinds 1996 onder de naam PIEK! – een eigentijdse, multidisciplinaire ‘one men group’.
Het werk van PIEK! biedt een humoristische en ironische blik op de samenleving en onderzoekt sociale structuren via uiteenlopende media zoals video, websites, performances, installaties, iPhone-apps, keramiek, radio en popmuziek. Interactiviteit en plaatsgebondenheid spelen hierin een belangrijke rol; het publiek wordt vaak actief betrokken en zelfs medeplichtig gemaakt.
Daarnaast is Selby docent Beeldende Kunst aan de Breitner Academie (AHK) en coop lid van Hackers & Designers – een platform op het snijvlak van kunst, ontwerp en technologie. Ook is hij lid van het Stadscuratorium Amsterdam dat het gemeentebestuur adviseert over kunst in de openbare ruimte.
In English: Helmut Dick (born 1969, Germany) is a visual artist based close to Amsterdam, the Netherlands. He works with a range of different disciplines such as sculpture and installation (often site-specific) performance, video and photography. Dick is a trained gardener and studied Fine Arts at the Sandberg Institute (Master degree) and the Gerrit Rietveld Academie (both Amsterdam). He got nominated for the Prix de Rome Netherlands 2003 in two categories and won the basic prize sculpture. His work has been shown internationally at expositions, festivals or in the public space. He made monumental works for among others the Ministry of Infrastructure and Environment in Leeuwarden (Netherlands), participated at the Biennale Krasj 4 in Ninove, (Belgium) and showed his work at the Photoforum Pasquart (Switzerland). Beside his work as an artist he is an experienced teacher and commissioner currently working as senior lecturer at Amsterdam University of the Arts.
Hoe kijk je naar kunst? Wat zie jij wat een ander niet ziet? En wat kunnen we van elkaars perspectieven leren?
Tijdens deze workshop maak je kennis met Visual Thinking Strategies (VTS) – een krachtige en laagdrempelige methode om samen kunst te bekijken en er betekenis aan te geven. VTS stimuleert kritisch denken, empathisch luisteren en open gesprekken, waarbij elke deelnemer een gelijkwaardige stem heeft. Door goed te kijken, vragen te stellen en actief te luisteren, komen niet alleen kunstwerken tot leven, maar ook de verhalen en ideeën van de groep.
Deze workshop sluit aan bij onze educatieve visie: kunst als middel om in gesprek te gaan over de wereld om ons heen. VTS helpt jongeren (én volwassenen) hun eigen blik te scherpen, elkaars perspectieven te waarderen en met meer zelfvertrouwen hun stem te laten horen.
Voor iedereen die met jongeren werkt of zich wil verdiepen in de kracht van beeld, dialoog en democratisch leren.
Framer Framed is een expositieruimte voor maatschappelijk geëngageerde hedendaagse kunst in Amsterdam. Framer Framed is ervan overtuigd dat een kritische programmering, die zich verhoudt tot de directe sociale omgeving, goed samen gaat met een open deur en een lage drempel; Framer Framed biedt een plek voor mensen met allerlei achtergronden om zich thuis te kunnen voelen, zich te kunnen ontwikkelen en waar ontmoetingen plaatsvinden in een artistieke omgeving. De titel Framer Framed is ontleend aan het werk van Trinh T. Minh-ha.
Aanmelden
Meld je hier aan en maak je keuze voor een workshop. Twee weken voor aanvang van het symposium ontvang je een email met alle praktische details rondom jouw deelname. Check ook je spamfilter.
Vragen? Mail naar case@ahk.nl
Voor wie
Docenten en studenten Kunst, Burgerschap en Maatschappijleer, van (V)MBO tot HBO, kunstenaars, studieleiders, beleidsmakers, activisten en iedereen die zich betrokken voelt bij deze drie thema's in het onderwijs.
Locatie
Donderdag 9 oktober van 15.00 tot 20.00 uur in Framer Framed, Oranje-Vrijstaatkade 71, 1093 KS Amsterdam. Bekijk hier de route en toegankelijkheid.
Organisatie
In samenwerking met docenten van de opleidingen Docent Beeldende Kunst en Vormgeving (Breitner Academie, AHK), Leraar Maatschappijleer (HvA), platform voor kunst en cultuur Framer Framed en CASE (Centre for Arts & Sciences Education).