Arts❤️Sciences: Vakoverstijgend Onderwijs voor de Toekomst
Symposium donderdagmiddag 6 februari 2025 (12:30-18:00 uur), Amsterdam
Complexe maatschappelijke uitdagingen vragen in toenemende mate om gecombineerde kennis vanuit verschillende vakgebieden. Door deze ‘wicked’ vraagstukken neemt de vraag naar vakoverstijgend onderwijs toe. Arts❤️Sciences, vernieuwend onderwijs op het snijvlak van kunst, wetenschap en technologie in de samenleving, biedt handvatten voor vakoverstijgend leren en probleemoplossen. Centraal in het symposium Arts❤️Sciences: Vakoverstijgend Onderwijs voor de Toekomst staan de onderzoeksagenda en de vraag hoe vakoverstijgend ArtsSciences-onderwijs kan bijdragen aan de ontwikkeling van basisvaardigheden én toekomstgerichte (vakoverstijgende) kennis en vaardigheden.
#1 PLENAIR PROGRAMMA
12:30 Inloop Conservatorium van Amsterdam
13:00 Plenair programma deel 1:
-Welkom en opening: Annet Lekkerkerker (voorzitter College van Bestuur AHK), Anne Nigten (directeur CASE)
-Kunst Kijken: Amsterdam UMC: Joris Veltman, Thomas van Gulik, Menno Dudok van Heel
-Meespelen!: Melissa Bremmer, Karin van Dijk, Debby Korfmacher
-Impact en uitdagingen van AI: Bert Bredeweg
14:15 Pauze
14:30 Plenair programma deel 2:
-Arts❤️Sciences Innovatienetwerken: Arida Bandringa, Astrid Rass
-Performance: lecture David Middendorp / Another Kind of Blue
-Highlights Onderzoeksagenda: OKWT-lectoren
15:45 Afsluiting plenair programma en verplaatsing naar Marineterrein
#2 WORKSHOPS
16:00 Workshops
17:30 Borrel
18:00 Einde
Plenaire programma
Tijdens het symposium wordt het vakoverstijgend onderwijs benaderd vanuit verschillende perspectieven:
❤️ er wordt gekeken hoe kunst een motor kan zijn voor cognitieve ontwikkeling en innovatie in het onderwijs
❤️ sprekers van het Amsterdam UMC, Joris Veltman (longarts), Thomas van Gulik (emeritus hoogleraar Chirurgie) en Menno Dudok van Heel (conservator afdeling Kunstzaken), prikkelen met de module 'Kunst Kijken' het creatieve brein van studenten Geneeskunde
❤️ sprekers Melissa Bremmer (lector Kunsteducatie, AHK), Karin van Dijk (My Breath My Music) en Debby Korfmacher (docent/muzikant Conservatorium van Amsterdam) nemen ons mee in de onderzoekswereld van inclusieve muziekeducatie
❤️ lector Bert Bredeweg (lector Didactiek van de Bètavakken, HvA) besteedt ruimschoots aandacht aan de impact en uitdagingen van kunstmatige intelligentie in het vakoverstijgend onderwijs
❤️ choreograaf David Middendorp, artistiek leider van dansgezelschap Another Kind of Blue, dompelt ons onder in een nieuwe kunstvorm: een samensmelting van hedendaagse dans en technologie. Another Kind of Blue gebruikt hierbij technologie niet alleen als vormexperiment; in de voorstellingen wordt een inhoudelijke focus gelegd op de betekenis van technologie in de samenleving
❤️ lectoren van het OKWT-platform lanceren de highlights uit de nieuwe onderzoeksagenda rondom onderwijs op het snijvlak van kunst, wetenschap en technologie (bekijk hier de huidge onderzoeksagenda)
❤️ vanuit good practices uit het ‘Arts❤️Sciences Innovatienetwerk’ delen docenttrainer Arida Bandringa (CASE) en onderwijskundige Astrid Rass (VCPS) hun kennis en ervaring met Open leermateriaal.
Workshops
Locatie: Marineterrein - CoWo
Intro
Deze workshop nodigt je uit om met verwondering naar de lucht te kijken, waar een van onze grootste crises zich afspeelt: luchtvervuiling. Onzichtbare stoffen hebben directe gevolgen voor gezondheid en klimaat. Is lucht noodzakelijk of een luxe?
#LuchtKwaliteit #Data #Textiel #LuchtVervuiling #Schoonheid #Klimaat
In deze workshop
Maken we samen het onzichtbare tastbaar met een lichtmeter die data (in Lux) verzamelt over de lucht (bewolkt, zonnig?). We vangen het licht via Cyanotype: hoe blauwer de afdruk, hoe zonniger. Deze afdruk, een luchtfoto en data worden op een sjaal geprint, als momentopname van de lucht. Speculerend, is het een sjaal tegen kou of zon? En aan wie geef je de sjaal?
Na deze workshop
Kijk je anders naar de alledaagse lucht, en het geeft je inzicht in het vraagstuk luchtkwaliteit door schoonheid van lucht & data.
Leerniveau
MBO
Door wie
Annemarie Piscaer is opgeleid als ontwerper (Design Academy & Master Education in Arts & PhD kandidaat bij LUCA School of Arts ), geïntrigeerd door stof en heeft Studio Dust opgericht. Ze is docent bij st.Joost School of Art&Design en onderzoeker bij Caradt.


Locatie: Marineterrein - AHK Makerspace
Intro
‘Biodesign en bio-art voor iedereen’ is een ontwerp van (na)scholingsmateriaal voor het voortgezet onderwijs gericht op vakoverstijgend werken met biobased materialen.
#BioDesign #Bioart #Bèta #Kansengelijkheid #WomenInTech
In deze workshop
Maak je kennis hands-on lesmateriaal biodesign en onderzoek je de mogelijkheden voor de eigen onderwijspraktijk: Hoe maak je een exact vak toegankelijk? Wat is de overlap met betrekking tot kunst? Verwondering, nieuwsgierigheid, design thinking? Hoe kunnen we een brug slaan tussen vakgebieden? In onze opzet is er een kunstproject verbonden aan de opdracht. Wat is voor jouw vak van belang om biodesign te kunnen implementeren in je lespraktijk/lesontwerp?
Na deze workshop
Ben je geënthousiasmeerd voor Biodesign- en onderwijs binnen ArtsSciences en gemotiveerd om de kansen van meisjes voor bèta-onderwijs te versterken in het kader van duurzaamheidseducatie.
Leerniveau
Voortgezet onderwijs (onderbouw), MBO
Door wie
Docent-onderzoeker Sam Edens is werkzaam aan de Hogeschool van Amsterdam en richt zich op onderwijs waar inclusieve ecologische perspectieven op technologisch-gedreven transities centraal staan. Naast haar onderzoek met biobased bouwmaterialen, coördineert Edens de Biomaterials Studio. Deze studio is een interdisciplinair biolab op de HvA waar studenten, docenten en onderzoekers aan de slag kunnen gaan met materiaalexperimenten met biobased en levende materialen.
Claartje van Tongeren is docent-onderzoeker aan de Faculteit Onderwijs en Opvoeding van de Hogeschool van Amsterdam. Zij houdt zich bezig met kunsteducatie, game-based learning, maakonderwijs en vakoverstijgend onderwijs.
Locatie: Marineterrein - AHK LearningLab - ruimte Admiraal
In English
Intro
This workshop aims to dive into different urban perspectives in order for students to learn how to understand their own positioning in space and bring these together through interaction and development of a collaborative vision.
#Space #Design #UserNeeds #Polarisation #Architecture #BuiltEnvironment
In this workshop
You will get an introduction to the notion of personal space and understanding your own spatial needs and desires in the context of shared spaces. You will reflect on the experiences you had in public spaces and the importance of collaboratively creating inclusive places through different mediums like poetry, mindmaps and sketches. Together we will combine our ideas developing a collaborative vision for the future of our cities with multi-media collages.
After this workshop
You will develop skills in analyzing and reflecting on shared spaces enabling you to reimagine and envision future urban possibilities.
You will come out with a better understanding of collaborating with people with varying experiences and diverse disciplines.
Level
Higher education (HBO)
By
Alexandra Deffner and İdil Gökgöz are two designers in the built environment with experience in the urban and architecture industry. They bring experience from different areas of the built environment and are passionate about interdisciplinary and intercultural collaboration.

Locatie: Marineterrein - AHK Culture Club
Intro
Master the Metaverse – inzet van interactieve media in primair onderwijs is een lespakket dat scholen zelf kunnen uitvoeren. Een voor de leerling bekende omgeving wordt – met een 360° beeld – gebruikt als canvas voor fantasie, spel en verhaal. De game-achtige applicatie verleidt tot experimenteren en ontdekken. Geleerd wordt hoe een eigen verhaal en scenario verteld kan worden door de combinatie van tekst en beeld, met animatie en een tijdlijn. Er kunnen verschillende thema's worden gekozen om richting te geven aan de uitvoering. In deze workshop krijg je een introductie.
#Metaverse #Storytelling #AugmentedReality #InteractieveMedia #PrimairOnderwijs
In deze workshop
Maak je kennis met augmented reality en krijg je een introductie van de training Master the Metaverse – inzet van interactieve media in primair onderwijs. Door dit voorproefje van de workshop maak je als docent en student kennis met de creatieve en exploratieve inhoud en ontdek hoe je XR techniek kunt inzetten voor integraal leren in een hybride omgeving.
Na deze workshop
Kun je als leerkracht deelnemen aan de training Master the Metaverse – inzet van interactieve media in primair onderwijs. Ideaal is een serie van drie workshops waarin er een opbouw plaatsvindt van verkenning, creatief en uitvoering. Hierna kun je het lespakket zelf toepassen in de eigen leeromgeving. Het is modulair beschikbaar voor het primair onderwijs (bovenbouw), voortgezet onderwijs en volwassenenonderwijs.
Leerniveau
Leerkrachten en studenten PABO of docentenopleiding PO
Door wie
Berendine Venemans en René Paré (MAD emergent art center). MAD emergent art center is een non-profitorganisatie die zich inspant om technologie te democratiseren, interdisciplinaire innovatie te entameren en sociale creativiteit te bevorderen met kunstenaars en wetenschappers als katalysator. MAD ontsluit nieuwe technologieën en maken deze beschikbaar en creatief toepasbaar voor mens en maatschappij. Future Makers Factory is een doorlopend educatief programma van MAD emergent art center. Het lespakket Master the Metaverse – inzet van interactieve media in primair onderwijs is hier onderdeel van.


Locatie: Marineterrein - AHK LearningLab - ruimte Glazen Ruimte
In English
Intro
This workshop explores the myriad means in which technological innovation amplifies the potency of war propaganda. From the influence of Gutenburg's printing press on the wars that followed the Protestant Reformation up to the impact of social media algorhythms on the middle east crisis. The workshop references cornerstone geopolitical conflicts; we look at how media, visual arts, architecture, TV, Film, Radio and the Internet shaped the way wars are waged.
#WarPropaganda #AI #Polarisation #Society #PeaceActivism #MediaLiteracy
In this workshop
You will be inivited to recall or search your social media feeds for entries that trigger emotions. We explore how these examples are comparable with expressions or propaganda from the historical record and how technology weaponizes emotion, and how algorithmic journalism is turning us against one another by manipulation of truth, reality and fiction. Followed by an interactive exercise. Finally we discuss the role of peace activism or propaganda and media literacy as peace activism.
After this workshop
You will have a deeper understanding of your role in the production of war propaganda.
Level
Higher education (HBO)
By
Stuart Acker Holt is a visual ethnographer at Fontys University of Applied Sciences (Designing Journalism) and runs a small photographic studio in Amsterdam Noord. Festival director: The Most Interesting Person.


Locatie: Marineterrein - AHK LearningLab - ruimte MFR
Intro
Welkom bij de workshop van het Arts❤️Sciences Innovatienetwerk (vo), een landelijk initiatief van CASE en Vereniging CultuurProfielScholen (VCPS). In dit netwerk leren en onderzoeken docenten samen hoe vakoverstijgend onderwijs (kunst, wetenschap en technologie) het onderwijs in de eigen school kan versterken.
#ArtsSciences #Innovatienetwerk #VakoverstijgendOnderwijs #Kunst #Wetenschap #Technologie
In deze workshop
Ontdek je wat het Arts❤️Sciences Innovatienetwerk voor het voortgezet onderwijs inhoudt. We nemen je mee in de inhoud, het kwaliteitskader en de opzet van het netwerk. Dompel je onder in een vakoverstijgende Arts❤️Sciences-opdracht, ontwikkeld en gegeven door één van onze docentenduo's uit het netwerk.
Na deze workshop
Weet je hoe Arts❤️Sciences-onderwijs in de praktijk aanzet tot het ontwerpen van spannende en prikkelende opdrachten en hoe je leerlingen via deze opdrachten kunt voorbereiden op een toekomst die vandaag al begonnen is.
Leerniveau
Voortgezet onderwijs
Door wie
Anneke Willemsen heeft ervaring als docent Mode en Kunst beeldend in het voortgezet onderwijs. Op haar school was zij leidend in de transformatie van het kunstonderwijs door o.a. het inzetten van Wicked Art Assignments (CASE).
Jelmer de Haan en Guus Burger zijn docenten Bèta/Kunst (IVKO) uit het Arts❤️Sciences Innovatienetwerk.


Locatie: Marineterrein - ROC
Intro
Open leermateriaal is vrij toegankelijk onderwijsmateriaal dat iedereen kan gebruiken, aanpassen en delen. Momenteel ontwikkelen docenten (vo) Arts❤️Sciences-lessen die als open leermateriaal gedeeld kunnen worden. Maar hoe kun je de kwaliteit hiervan borgen en hoe geef je richting aan een duurzame implementatie van open Arts❤️Sciences-leermateriaal in jouw school? En hoe zorg je ervoor dat open Arts❤️Sciences-leermateriaal een volwaardige en onderbouwde keuze wordt binnen het leermiddelenbeleid van jouw school of scholengroep? Maak kennis met de mogelijkheden van open leermateriaal als onderdeel van de Arts❤️Sciences-kwaliteitsborging en ontdek de toegevoegde waarde voor het funderend onderwijs.
#ArtsSciences #Onderwijs #OpenLeermateriaal #Implementatie
In deze workshop
Ga je aan de slag met kwaliteitsborging, een visie op leermiddelen en implementatie in de schoolorganisatie. Je krijgt een introductie op het kwaliteitskader van Arts❤️Sciences-onderwijs. Daarnaast bespreken we hoe in het Arts❤️Sciences Innovatienetwerk onderwijs wordt ontwikkeld. Ook laten we zien wat open leermateriaal kan betekenen voor de borging van Arts❤️Sciences-onderwijs in (jullie) school. Dit doen we aan de hand van inspirerende voorbeelden uit de praktijk en in gesprek met deelnemers. We laten zien hoe de voordelen van werken met open Arts❤️Sciences-lesmateriaal ook toepasbaar zijn op andere leergebieden, een breder beleid rondom open leermateriaal en hoe het kwaliteitskader houvast geeft voor onderwijsinnovatie.
Na deze workshop
Heb je beeld van het Arts❤️Sciences Innovatienetwerk en hoe hier wordt gewerkt aan onderwijsontwikkeling met het kwaliteitskader als houvast. Weet je hoe het kwaliteitskader kan helpen bij draagvlak, gesprekken met je schoolleiding en/of collega’s en borging van Arts❤️Sciences in jouw school. Weet je meer over de voordelen van open leermateriaal en hoe je dit, vanuit je onderwijsvisie en samen met het Arts❤️Sciences-onderwijs, kunt verankeren in je schoolorganisatie. Kun je met behulp van de handreiking over visie en beleid van Impuls Open Leermateriaal aan de slag met duurzame implementatie van open leermateriaal. Heb je een heldere visie op open leermateriaal om er gedegen beleid over te maken om Arts❤️Sciences-onderwijs in (jullie) school te borgen.
Leerniveau
Voortgezet onderwijs en primair onderwijs.
Voor schoolbestuurders, schoolleiders, stafmedewerkers en lerarenteams van scholen die werken met Arts❤️Sciences-onderwijs in het onderwijsprogramma, de Arts❤️Sciences-trainingen volgen en/of beleidsmatig geïnteresseerd zijn in leermiddelen.
Door wie
Joanne Ouwendijk en Larissa Oomen zijn werkzaam bij Impuls Open Leermateriaal, het Nationaal Groeifondsprogramma dat het gebruiken, delen en maken van open leermateriaal in het funderend onderwijs stimuleert. Michiel en Larissa ondersteunen scholen bij het verankeren van open leermateriaal in visie en beleid.
Astrid Rass is onderwijskundige en onderzoeker op het gebied van kunst- en cultuuronderwijs. Zij is programma manager van de Vereniging CultuurProfielScholen (PO en VO) en inhoudelijk begeleider bij het Arts❤️Sciences Innovatienetwerk voor voortgezet onderwijs (CASE i.s.m. VCPS), waarbij zij het kwaliteitskader en borging in de school in portefeuille heeft.
Ze geven deze workshop samen met Pete Silverstein en Ton Bominaar (docenten Kunst en Bèta van het Harens Lyceum) uit het Arts❤️Sciences Innovatienetwerk.

Locatie
Plenaire programma: Conservatorium van Amsterdam (CvA), Oosterdokskade 151 1011 DL (routebeschrijving)
Workshops: Marineterrein Amsterdam, Kattenburgerstraat 5, 1018 JA (bereikbaarheid).
Aanmelden
Je kunt je niet meer aanmelden.
Voor wie
Dit symposium is voor iedereen die betrokken is bij onderwijsvernieuwing: studenten, leraren, docenten, beleidsmakers, onderzoekers en professionals met interesse in kunst-, bèta-, en gammavakken. Of werkt in het basis- en voortgezet onderwijs, middelbaar beroepsonderwijs, hoger onderwijs of een maatschappelijke organisatie.
Achtergrond
In het funderend onderwijs (basis- en voortgezet onderwijs) ligt momenteel de nadruk voornamelijk op basisvaardigheden, die vaak tegenover vakoverstijgende vaardigheden als kritisch denken worden geplaatst. Maar klopt deze aanname wel? Is ArtsSciences-onderwijs niet een essentieel element voor de ontwikkeling van basisvaardigheden? Hoe kan ArtsSciences-onderwijs de ontwikkeling van de basisvaardigheden in het funderend onderwijs versterken?
Het hoger onderwijs richt zich veelal op disciplinespecifieke competenties. Worden studenten hiermee voldoende voorbereid op een toekomst waarin ontwikkelingen zoals kunstmatige intelligentie steeds meer bepalend zijn? Het potentieel van de technologische revolutie van kunstmatige intelligentie is groot, maar hoe verhoudt zich dit tot de ethische dilemma’s die het met zich meebrengt? De complexiteit van dit vraagstuk vraagt om een meervoudig perspectief dat het onderwerp in een brede context plaatst. ArtsSciences kan een nieuwe kijk bieden en nieuwe perspectieven opleveren voor (kunst)professionals, onderzoekers, onderwijsvernieuwers uit verschillende kunst, bèta en gammavakgebieden, zoals technologie en sociale wetenschappen.
Organisatie
Arts❤️Sciences: Vakoverstijgend Onderwijs voor de Toekomst wordt georganiseerd door Lectorenplatform OKWT in samenwerking met CASE (Centre for Arts & Sciences Education). Met dank aan Vereniging CultuurProfielscholen, Impuls Open Leermateriaal (IOL) en Regieorgaan SIA.
Vragen? Mail naar case@ahk.nl

Partners




Dit project is medegefinancierd door Regieorgaan SIA, onderdeel van de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO).