In toenemende mate vraagt de wereld om verandering. Hoe moeten we nu en in de toekomst omgaan met de energietransitie, de voedseltransitie, de veiligheidsopgave, de informatiesamenleving, klimaatadaptatie, polarisatie, etc.? Dat zijn enorm ingewikkelde opgaven, die vragen om een multidisciplinaire aanpak. De culturele en creatieve sector speelt hierin ook een grote rol, maar de unieke waarde en impact van kunst en creativiteit moet nog veel duidelijker op alle maatschappelijke agenda’s komen.
Creativiteit maakt verandering mogelijk. Het scheppend vermogen van het individu en de samenleving wordt gesterkt door de kunsten, de creatieve industrie en de ontwerpsector. Creativiteit helpt ons begrijpen wat er aan de hand is en stelt ons in staat om te bedenken hoe daarmee het best om te gaan. Creativiteit maakt ruimte om problemen vanuit nieuwe, ontregelende en niet-oplossingsgerichte invalshoeken te zien en te benaderen.
Verbeeldingskracht is nodig om ‘buiten de bubbel’ te treden. Met verbeeldingskracht kunnen mensen zich, individueel of collectief, een voorstelling maken van een ‘andere’ toestand. Dit is noodzakelijk om inclusieve participatie mogelijk te maken. Door te verbeelden, te ervaren en te voelen creëren we nieuwe scenario’s voor de toekomst. Niet alleen om oplossingen te bieden maar ook om bestaande problemen bloot te leggen.

Het gaat om de artistieke, ontwerpende, creatieve handreikingen, de benaderingen, de praktijken en de repertoires die werken met de kracht van verbeelding. Dit is een heel breed spectrum dat reikt van muziek, theater en dans, tot erfgoedbeleving, media en ontwerp. Willen we dat zulke methodes breder worden ingezet voor een betere wereld, dan zullen we het gebruik ervan toegankelijker moeten maken door de effecten zo te duiden, dat hun gebruik toe kan nemen. Willen we dat ze op een inclusieve wijze worden ontwikkeld, benut en onderzocht, dan moeten we nieuwe samenwerkingen op buurtniveau organiseren, en werken met heldere principes van gelijkwaardigheid in het ontwerp van onze ‘interventies’.
Om dit te doen ontwikkelt het traject Verbeelding in Transities (2022-2030) een infrastructuur voor het kunnen doen van nieuw onderzoek naar de maatschappelijke effecten van artistieke, creatieve en ontwerpende ‘sleutel methodologieën’.

De onderzoekers zetten diverse ontwerpende, artistieke en makende benaderingen in, testen ze, laten de effecten meten en stomen ze klaar voor opschaling als key enabling methodologies (KEMs). Als dit goed lukt, dan kunnen deze KEMs zorgen voor nieuwe perspectieven op werk voor de creatieve en culturele sector, en kunnen de hogescholen hun curricula aansluiten op deze nieuwe kansen. Om dit te organiseren is een ruim uitvoeringskader met zes werkpakketten ontworpen, bestaande uit:

1. observatorium - Het organiseren van leerbijeenkomsten waar onderzoekers en partners creatieve methodieken samen kunnen ervaren, kennis en expertise erover met elkaar kunnen delen,  zich kunnen verdiepen in elkaars werkomgevingen, contexten, behoeftes, verwachtingen en taal.
2. werkplaatsen - Het investeren in lokale kwartiermakers op zes plekken in de stad Amsterdam die werkplaatsen inrichten waar creatieve methodieken ingezet kunnen worden in praktijkvragen.
3. interventie onderzoek - Het wetenschappelijk kader dat zorgt voor juiste data verzameling, analyse en het zorgdragen voor empirisch bewijs aangaande de werking van de creatieve methodieken.
4. kenniscirculatie - Het breder verspreiden van de resultaten, bereiken en inschakelen van andere belangrijke stakeholders en verbreden van het platform;
5. onderwijs - Het vervlechten van de werkzaamheden in het hoger beroepsonderwijs door het inzetten van docenten en studenten.
6. management - Het faciliteren van optimale inrichting en monitoring van de uitvoering van alle doelen, en het effectief organiseren van alle activiteiten.

De overkoepelende onderzoeksgroep doet dit om meer relevant en impactvol onderzoek te realiseren in de stad en daarbuiten. Het onderzoek werkt in 2022-2025 in het domein ‘inclusieve participatie’ en wil een verschil helpen maken in de stad. Hier zijn twee praktijkvragen bij geformuleerd. De afdeling Werk Participatie en Inkomen van de Gemeente Amsterdam werkt samen met de onderzoekers aan het inbrengen van creatieve methoden in het duurzaam begeleiden van mensen naar werk. De OBA werkt aan de nieuwe invulling van de rol van bibliotheekmedewerkers als community librarians die participatie, (brede) geletterdheid en sociale cohesie aan kunnen jagen.

Dit traject wordt medegefinancierd door Regieorgaan SIA middels het SPRONG programma. Hierin staat centraal dat samenwerking tussen hogescholen en partners, op het gebied van onderzoek versterkt wordt.

Filmpje: Leerbijeenkomst ontwerpen in en met gemeenschappen @the Beach

Filmpje: Leerbijeenkomst emotienetwerken en erfgoeddemocratie @Imagine I

Bron: CoECI