“Hoe leuker de opdracht, hoe minder ik hoef te verdienen.”
of
“Hoe leuker de opdracht, hoe meer ik er mee wil verdienen.”

“Ik hoef niet rijk te worden met mijn kunstenaarschap als ik maar waardering krijg.”
of
“Ik wil stinkend rijk worden met mijn kunstenaarschap; waardering maakt me totaal niet uit.”

“Mijn werk spreekt voor zichzelf.”
of
“Ik moet altijd voor mijn werk spreken.”

“Bij audities is artisticiteit de belangrijkste toetssteen.”
of
“Wij testen bij audities alleen op ondernemerschapsvaardigheden.”

Wat denk jij als je bovenstaande zinnen leest? Hoe verhouden deze uitspraken zich tot ons eigen denkkader over ondernemerschap binnen het kunstvakonderwijs? En hoe kunnen wij onszelf, als medewerkers van de AHK die met dit onderwerp bezig zijn, uitdagen om te experimenteren met onze denkkaders? Deze denkoefening was onderdeel van de kick-off van het Starterscafé dat 12 september is georganiseerd door het team van project ondernemerschap. Deze aftrap van het nieuwe jaarprogramma van extra workshops vond plaats in de Culture Club op het Marineterrein en was bedoeld voor betrokken docenten, (beleid)medewerkers, het college van bestuur, communicatiemedewerkers en andere ambassadeurs van de AHK die bij het project betrokken zijn.

“Wat is dat toch met kunstenaars en ondernemerschap? Waarom is het makkelijker voor mij om mij helemaal te geven voor een project? Daarin super ondernemend te zijn? Begroting – check, dekkingsplan – check, alles gefikst, maar als het op mijn eigen, zeg maar persoonlijke ondernemerschap aankomt, stel ik alles uit, vind ik het megalastig?” Dit was een van de vragen die Job Leseman (4e jaar student OPP) -ook de presentator van de avond en projectmedewerker- stelde aan ATD-directeur -ook portefeuillehouder van project ondernemerschap -Anthony Heidweiller. Ook werd er een wordcloud van BeroepKunstenaar getoond waar 19 Breitnerstudenten de vraag ‘waar moet jij aan denken bij het woord ondernemer’ beantwoorden. Woorden die te lezen zijn: ‘geld’, ‘organiseren’, ‘netwerken’ ‘onzekerheid’, ‘veel werk’, ‘boekhouding ellende’ en ‘onzekerheid’.

Ach, het is dan ook geen geheim dat niet alle studenten van de AHK  ondernemerschapsvaardigheden trainen het tofst vinden van hun opleiding. Of dat het starten van een eigen werkpraktijk sommigen onzeker kan maken (bij mij was het niet anders), waardoor we het soms uitstellen of erger: afstellen. Met het project ondernemerschap en het Starterscafé maken we extra ondernemerschapsonderwijs zo laagdrempelig mogelijk. Niet het onderwijs zelf trouwens, maar wel de setting. Met een drankje in de hand, je zakelijke vaardigheden bijspijkeren. “Leuker kunnen we het niet maken, wel gezelliger” is dan ook ons motto. Hoe staat ATD-directeur Anthony Heiweiller daar eigenlijk in? We vroegen hem om de key note te verzorgen van de kick off.

Daarom trapte Anthony Heidweiller de avond af met een coming of entrepreneurship keynote, over zijn inzicht hoe ondernemerschap een essentieel onderdeel uit bleek uit te maken van zijn kunstenaarschap. Hij zette de toon van de avond door dit op een persoonlijke, eerlijke manier in te steken en te delen hoe hij dit inzicht vergaarde. Zo vertelde hij: “Ik heb als een echte ondernemer altijd mijn eigen werk gecreëerd. Deels zeker ook uit noodzaak omdat ik geen zanger was die aan het begin van zijn carrière succes had of prijzen won. Tegelijkertijd heeft die combinatie van ondernemerschap, onderzoek en educatie er misschien ook wel voor gezorgd dat ik een zanger ben geworden die nu eindelijk wordt uitgenodigd om op het podium te staan. En over dat eigen werk vertelt hij ook: “Ik leerde de kracht van het werken met en in een team kennen. Ik leerde dat zakelijk/productioneel en artistiek hand in hand gaan. Ik leerde dat een egocentrische werkhouding contraproductief is.” Gaandeweg ontdekte hij voor zichzelf dat het ‘artistiek ondernemen’ zoals hij dat zelf noemt, hem eigenlijk de meeste voldoening geeft:

Veranderfilosoof Karim Bennamar zorgde tot slot met zijn interactieve lezing ‘radicaal anders denken’ voor een interessante dialoog: ‘Waarom denken we wat we denken, en doen we wat we doen? Kunnen we ook -radicaal- anders denken en handelen, vroeg hij het gezelschap? Eerst werd gebrainstormd over bestaande aannames van de cultureel creatieve sector over ondernemen: ‘mijn werk spreekt voor zichzelf’, of ‘ik hoef niet rijk te worden als kunstenaar, als ik maar waardering krijg’ of ‘ik hoef niet veel aan een project te verdienen omdat mijn werk ook mijn passie is’ waren voorbeelden die langskwamen. Vervolgens werd er geoefend in dat radicaal anders denken door die aannames om te draaien. ‘Hoe leuker de opdracht hoe meer ik eraan wil verdienen’, ‘ik moet voor mijn werk spreken’ en Annet Lekkerkerker (College van Bestuur) deed een duit in het zakje met de omdraaiing om ‘alleen nog maar op ondernemerschapsvaardigheden te selecteren bij audities’. Bennamar stuurde het gezelschap de avond in met een oproep om te durven experimenteren, al is het maar een bescheiden experiment, met dat anders denken over ondernemerschap binnen het kunstvakonderwijs. Ik ga proberen wat meer voor mijn werk te spreken heb ik besloten. Zie hier het eerste voorbeeld.

Ik kijk uit naar een mooi nieuw jaarprogramma en ik ben trots op alle mensen die dit mee mogelijk maken.

Simone van Bennekom (projectleider)

Deze avond werd georganiseerd in het kader van project ondernemerschap. De ATD is portefeuillehouder van dit kwaliteitsafsprakenproject. Vanaf 19 september heeft het Starterscafé haar deuren weer geopend. Alle AHK-studenten en net afgestudeerden zijn welkom om deze extra workshops te komen volgen en elkaar te ontmoeten. Je kunt hierbij denken aan ‘je tarief bepalen’, ‘een cv + portfolio maken’ maar ook ‘jezelf online profileren’, ‘boekhouden’ en ‘een subsidie aanvragen’.

Meer weten?
Check ahk.nl/ondernemen voor meer informatie over BeroepKunstenaar, het Art & Society programma en tickets & info over Starterscafé en word lid van onze nieuwsbrief.

Foto's:  Vincent van Woerkom