Alena Ulasava

Incubator 2.0: de gebouwtypologie voor start-up bedrijven

Research & Development-afdelingen van multinationale bedrijven
Mijn afstuderen gaat over het ontwerpen van een gebouw en een gebied waar de potentiële start-up van fundamenteel onderzoek samengebracht wordt met ondernemerschap en waar dit onderzoek dus een product wordt. Essentieel hiervoor is dat er een gebouw wordt ontworpen waar deze twee groepen elkaar ontmoeten, uitdagen en samenwerken. Dat is wat het huidige Science Park in Amsterdam node mist.

Vertaalslag naar een ruimtelijke ontwerpopgave
De uitdaging ligt in het ontwikkelen van een ruimtelijk model dat niet alleen een huisvesting biedt aan reeds bestaande start-up bedrijven, maar ook het ontstaan van deze bedrijven faciliteert. Dit betekent ontmoeting tussen onderzoek(-ers) en business (bedrijven) en het toelaten van andere stakeholders – zoals studenten en entrepreneurs. Dit nieuwe incubator model zou de gelegenheid bieden voor het ontstaan van de ‘business ecology’ en vervolgens de nieuwe start-ups, door een kruising tussen introverte en extraverte werkprocessen en groepen mensen.

Uitgangspunten ontwerp
Voor deze ontwikkeling is een bepaalde 'kritische massa' nodig. Ik heb een concept ontwikkeld van een generieke eenheid, die uit zowel het gebouw (bebouwde ruimte) als uit de bijbehorende buitenruimte bestaat – het ‘typologische cluster’.

Stedenbouwkundige situatie
Het Sciencepark ligt in het noordelijke deel van Watergraafsmeer en bestaat uit twee delen: het deel met onderzoekinstituten (AMOLF, NIKHEF en CWI) en het deel met faculteit van UvA (FNWI). De Kruislaan is een centrale as die vanuit de Watergraafsmeerpolder onder het rangeerterrein van NS door naar het gebied loopt en scheidt het gebied in deze twee delen.

Om het gebied tussen de Universiteitsgebouw en Instituten te ontwikkelen en verbinding tot stand te brengen zijn er volgens mijn analyse twee clusters van 32.500 m2 nodig. Deze 65.000m2 worden in mijn afstudeerproject gezien als een stedenbouwkundige context die de link gaat vormen tussen deze twee delen van het Sciencepark. Aan de Universiteitszijde komt er een groot laboratoriumgebouw en de nieuwe Incubator, die vervolgens wordt uitgewerkt.

Architectuur
Wat betreft de architectuur wordt het een gebouw dat alle stromen van mensen toelaat en 24 uur leeft - dit onder andere omdat de onderzoekers tot laat in de avond in het gebouw zullen verblijven. De essentie van het gebouw is dus het tot stand brengen van de ontmoeting tussen de (introverte) onderzoekers en de ondernemers. Alle primaire functies zoals de laboratoria en de werkruimtes zijn aangevuld met ontmoetingsprogramma programma van cultuur en publieke voorzieningen.

Transparantie als thema voor de materialisatie
Een gebouw heeft altijd een schil die zorgt voor de afscheiding van het binnen- en het buitenklimaat als voor het wel en niet toelaten van mensen (de drempel om naar binnen te gaan, zicht op de activiteiten die er plaatshebben). Daarom wordt een onderzoek naar transparantie een thema voor de materialisatie van het gebouw met laagdrempeligheid en open karakter als uitgangspunt.